Bron afbeelding: Smart onderwijs , Bernadette Sanders
TOS een onzichtbare handicap!
De afgelopen week kwam het blog in de publiciteit van Smartonderwijs.nl van Bernadette Sanders met het hierboven staande schema ter illustratie.
Het gaat over Tos, een onzichtbare handicap. Lees het blog van Bernadette Sanders hier terug.
Ik wil dit blog graag hier delen omdat het erg belangrijk is dat er meer aandacht komt voor TOS. Ik werk nu 29 jaar in het Cluster 2 onderwijs. Dat dit soort onderwijs nog steeds onbekend is bij velen, verbaast mij nog elke dag.
Veel mensen, soms ook collega’s, reageren vaak met : “oh, dat is toch onderwijs voor dove en slechthorende kinderen?”
Wanneer je dan uitlegt dat dove of zwaar slechthorende kinderen vaak naar een speciaal doveninstituut gaan of in het basisonderwijs blijven, mits geholpen met goede apparatuur of een CI (Cochleair Implantaat) wordt de blik vaak al vragend.
Wanneer je vervolgens uitlegt dat wij vooral kinderen met ernstige taalontwikkelingsstoornissen (TOS) begeleiden, is de volgende vraag vaak: “Zijn dat kinderen met taalachterstanden? Zijn dit vaak kinderen met een andere thuistaal?”
Een taalachterstand is echter niet hetzelfde als een taalstoornis.
Zie ook een eerder artikel op deze site over het verschil tussen een stoornis of een achterstand.
Nee! Een taalontwikkelingsstoornis (TOS) is een stoornis in de ontwikkeling van de taalverwerking en/of de taalproductie. en NEE, je hoort het niet meteen aan alle kinderen die op cluster 2 zitten of kinderen met een (vermoeden van) TOS.
Sommige kinderen hebben inderdaad een flinke articulatiestoornis bij binnenkomst die op latere leeftijd overgaat in een taalverwerkingsprobleem waardoor het dan vaak “over” lijkt te zijn. De TOS die hieraan ten grondslag ligt, is dan allerminst “over”.
Ook in onze kleutergroepen zitten vaak al kinderen waarvan je op het eerste gehoor denkt “die praat toch best goed?”
De communicatieve redzaamheidsproblematiek en de taalverwerkingsproblematiek is dan vaak zo ernstig dat functioneren in het regulier onderwijs niet haalbaar is. Wanneer je gericht met deze kinderen aan de slag gaat komt het probleem duidelijk naar voren. Ze kunnen zich slecht concentreren doordat de auditieve verwerking traag is en dus de taal in de omgeving (lees ” uitleg in de klas”) vaak te snel gaat.
Helaas wordt dit nog steeds vaak verward met ADHD of ADD, waardoor de begeleiding soms niet passend is voor een leerling.
Deze diagnoses zijn vaak wel bekend in onderwijsland. Hiervoor wordt soms ook medicatie voorgeschreven. Maar een medicijn zoals ritalin werkt niet bij een TOS!!
Daarbij moet vermeld worden dat er ook leerlingen zijn met comorbide stoornissen. Bijvoorbeeld TOS en ADHD.
Een uitgebreid onderzoek en een goede diagnose is daarom ook altijd cruciaal voor een passende begeleiding.
TOS is geen nieuwe diagnose!
Vraag je nu eens af, hoeveel kinderen worden er dus eigenlijk niet goed gezien en daardoor misschien zelfs geholpen met medicatie die niet nodig zou zijn wanneer er ook een goede logopedische test uitgevoerd zou worden?
TOS is een officiële stoornis en geen nieuw iets. Ik werk tenslotte al bijna 30 jaar met deze leerlingen. 🙂
Wanneer kinderen met een TOS een diagnose krijgen is dit altijd pas na intensief logopedisch onderzoek en eventuele handelingsplannen die hieraan vooraf zijn gegaan op het regulier onderwijs.
Een TOS is eigenlijk ook een uitsluitingsdiagnose . Andere oorzaken zoals gehoorproblemen, intelligentievermindering of achterstand door andere oorzaken moeten eerst uitgesloten worden voordat er een TOS of een vermoeden van een TOS mag worden vastgesteld.
De aanmeldpunten voor het cluster 2 onderwijs bekijken daarna zeer grondig of een kind een licht, medium of intensief arrangement krijgt. (Waarbij alleen de intensieve arrangementen een plaatsing krijgen op het SO.)
Klik hier voor een aanmeldpunt in jouw buurt.
Waarom gaat een kind naar cluster 2 onderwijs?
- Ze kunnen zich moeilijk uiten omdat ze vaak niet de juiste woorden snel genoeg kunnen vinden (woordvindingsproblemen) waardoor communicatie lastiger wordt.
- Ze worden stiller of juist sneller boos omdat ze zich niet begrepen voelen en omdat ze zichzelf niet goed durven uiten (sociaal emotioneel welbevinden).
- Soms zijn er meerdere problemen die samen een ernstig taalverwerkingsprobleem vormen. (zie schema van smartonderwijs.nl bij Co-morbide stoornissen). De logopedische tests zijn dan doorslaggevend voor een arrangement.
- Doordat de groepen kleiner zijn kan er meer aandacht besteed worden per leerling aan specifieke hulp in de groep in samenwerking met logopedie op school.
- De kinderen kunnen flinke motorische planningsproblemen hebben die zich niet alleen uiten in de articulatie maar in hun hele handelen en denken. Dit kan zover gaan dat een verbale Dyspraxie of zelfs een Ontwikkelingsdyspraxie of DCD gediagnosticeerd wordt. (Executieve functies)
- De prikkelverwerking is bij deze kinderen vaak niet genoeg gefilterd waardoor ze snel overprikkeld zijn. Dit zie je ook weer vaak terug bij kinderen met ADHD of Autisme.
Hoe herken je leerlingen met een TOS?
Hiervoor citeer ik een klein stukje uit de blog van smartonderwijs.
“TOS is een onzichtbare handicap en vaak maken wij de fout om bepaalde kenmerken die wij in de klas signaleren te benoemen als ongewenst gedrag:
- ongemotiveerd
- ongeconcentreerd
- agressief, kort lontje
- luistert niet, let niet op, weet nooit waar wij zijn in het boek
- is een chaoot
- kan het niveau niet aan
- emotioneel jong
- verlegen en teruggetrokken etc. “
In dit blog van smartonderwijs worden ook percentages genoemd.
In elke klas van 30 leerlingen zitten volgens onderzoek gemiddeld 2 leerlingen met een TOS.
Of die allemaal naar het speciaal onderwijs moeten is natuurlijk de vraag.
Bekijk daarom dit filmpje van de Koninklijke Auris hieronder, met handige tips voor herkenning van een TOS. Heb je vragen, stel die dan bij een aanmeldpunt in uw buurt. Zij kunnen al snel verder helpen of informatie geven die van belang is voor uw specifieke vragen.
Wat heb je dat toch inzichtelijk gemaakt, Marita. Er zijn zoveel misconcepties over bepaalde taalontwikkelingsstoornissen, alsook heel veel onwetendheid hierover. Om de een of andere reden komen bepaalde taalontwikkelingsstoornissen in mijn familie veelvuldig voor. Logopedie heeft mij ontzettend op weg geholpen. Maar TOS verklaart ook waarom ik als kind zo opvliegerig was: allicht de onmacht om mezelf verstaanbaar te kunnen maken.
Bedankt Anne voor je reactie. Het is goed om te lezen dat het herkenbaar is en goed om te delen, want TOS mag nog steeds meer bekendheid krijgen.
Beste lezers,
Mogelijkerwijs heeft mijn oudste zoon ook een TOS. Echter is hij in het verleden gediagnostiseerd voor ADHD. In hoeverre is de gebruikte medicatie beschadigend? Er zijn 3 deskundigen die beweren dat het beter is om de medicatie door te laten lopen. Ik heb echter een ander idee daarover. Zeker na het lezen van bovenstaande tekst.
Mijn oudste zoon krijgt bij zijn moeder iedere dag 1 x 5 Mg methylfenidaat toe gediend.
Graag zie ik uw reactie tegemoet
Hallo Eric, ik begrijp jouw twijfel en zorgen rondom de medicatie van jouw zoon. Het is voor mij echter onmogelijk om uitspraak te doen, zonder dat ik jouw zoon en zijn ontwikkeling ken.
Ik raad je aan om naar een aanmeldpunt van Auris of Kentalis te bellen voor direct advies.
( https://www.auris.nl/Locaties/Aanmeldpunt ) Misschien kan jouw zoon daar verder onderzocht worden, een TOS wordt vaak verward met een ADHD. Verdere logopedische testen zijn noodzakelijk om uit te zoeken wat er bij jouw zoon van toepassing is. Ik wens je veel succes met jullie zoektocht.
Mocht je nog vragen hebben, mail mij dan via een info@digitaalspeciaal.nl.
Ik wil graag weten of een tos gaat over ook als je volwassen bent? Mijn dochtertje heeft Tos. Zij is nu 5 jaar. Maar haar taal ontwikkeling is onegeveer 2 jaar achter
Goedemorgen Abiel,
Dat is lastig te voorspellen.
Een primaire TOS, zonder overige ontwikkelingsproblemen, gaat niet over. Door een combinatie van goede begeleiding en ontwikkeling kan jouw dochter natuurlijk wel goed leren om haar TOS te compenseren. Dit hoeft dan misschien niet een grote belemmering te gaan vormen voor haar.
Binnen het cluster 2 onderwijs zijn medewerkers gespecialiseerd in de begeleiding op dit gebied.
Mocht het bij jouw dochter op een later moment blijken dat het geen TOS maar een hardnekkige taalachterstand is, dan zou ze het in de loop der jaren kunnen inhalen.
Bespreek jouw vragen vooral ook met de begeleiders van jouw dochter. Hopelijk heb ik hiermee jouw vraag een beetje kunnen beantwoorden.