Een taalstoornis of een taalachterstand?

Wat is nou precies het verschil tussen een taalstoornis of een taalachterstand?”

Deze vraag hoor ik bij ouders of collega’s vaak terug.
Het kortste antwoord is dan het meest logische antwoord.

Een taalachterstand kan nog ingehaald worden door middel van extra woordenschattraining of intensief taalonderwijs. Een taalontwikkelingsstoornis (TOS)  is een blijvende stoornis in taalverwerking en/of taalproductie die niet meer weg gaat maar waar wel,  met intensief taalonderwijs, aan gewerkt kan worden.

Er zijn veel websites die het verschil tussen deze twee uiteenzetten. Op de website van De Babytolk werd het verschil helder en met begrijpelijke taal duidelijk gemaakt, en daarom vond ik het zeker ook een aanrader voor ouders van jonge kinderen.
Jammer genoeg lijkt de site offline te zijn.
Een aantal stukjes van de website heb ik hieronder even uitgelicht.

Wat is een taalstoornis?

Wanneer er sprake is van een taalstoornis betekent dit dat de taalontwikkeling anders verloopt bij een kind dan bij de meeste leeftijdsgenootjes het geval is.
Wanneer je kind een taalstoornis heeft kan hij mogelijk goed begrijpen wat er gezegd wordt, maar moeite hebben met het verwoorden van hetgeen hij of zij wil vertellen.
Bij kinderen met een taalstoornis kan een onderscheid worden gemaakt tussen niet-specifieke taalontwikkelingsstoornissen en specifieke taalontwikkelingsstoornissen.

Wat is een niet-specifieke taalstoornis

Bij een niet-specifieke taalontwikkelingsstoornis kan de afwijkende taalontwikkeling het gevolg zijn van of in combinatie voorkomen met een ander probleem. Het kind heeft bijvoorbeeld een verminderd gehoor, moeite met contact maken of een verstandelijke beperking. Hierbij zal de aanpak gericht zijn op de factor die het meest op de voorgrond staat.

Wat is een specifieke taalstoornis?

Wanneer je kind een specifieke taalstoornis heeft is er sprake van uitsluitend problemen in de taalontwikkeling.

Hoe ontstaat een taalstoornis?

Vaak is er geen duidelijke oorzaak bekend en wordt er verondersteld dat er ergens in de hersenen een storing optreedt.
Daarbij is taal een kwestie van aanleg. De gebieden in de hersenen waarin de taalverwerking en taalplanning tot stand komen kunnen anatomisch anders zijn of neurologisch niet optimaal functioneren. Dit is vaak erfelijk bepaald.

Wat zijn de gevolgen van een taalstoornis?

Problemen met taal en daarbij problemen met het praten kunnen grote gevolgen hebben wanneer deze niet worden onderkend.
Als het kind dingen niet goed begrijpt en zich niet goed duidelijk kan maken, kan dat leiden tot veel misverstanden in de communicatie.
Het kind zal zich hierdoor sneller gefrustreerd gaan voelen.
Dit zie je terug in bijvoorbeeld agressief of juist teruggetrokken gedrag.
Een stoornis in de vroege taalontwikkeling kan ook leiden tot lees- en spellingproblemen op de basisschool. Doordat taal een belangrijke rol speelt bij het denken kunnen taalproblemen leiden tot leerproblemen of leerachterstanden.
Lees hier verder voor hoe je de kenmerken van TOS kunt herkennen en wat je zelf als ouder of leerkracht zou kunnen doen.

Taalachterstand

Er zijn veel definities en beschrijvingen te vinden van het begrip ‘taalachterstand’. Een taalachterstand houdt in dat het kind op taalvlak niet goed functioneert en daardoor minder goed kan functioneren in de maatschappij (in het bijzonder op school) in vergelijking met leeftijdsgenootjes.
Het kind maakt wel een goede taalontwikkeling door, maar deze is vertraagd.
De taalachterstand kan worden gemeten door de scores verkregen uit taaltesten van het kind te vergelijken met het landelijke gemiddelde. Wanneer hij hierbij ver onder het gemiddelde zit is er sprake van een taalachterstand.
Daarnaast kan er bij het meten van een taalachterstand worden gekeken naar de vaardigheden met betrekking tot taal die het kind minimaal zou moeten beheersen.
Wanneer het kind deze vaardigheden niet beheerst zou hij een taalachterstand op kunnen lopen.
Het kan moeilijk zijn een taalachterstand te ontdekken.
Mogelijke kenmerken die op kunnen vallen zijn dat het kind niet mee kan komen qua taal met zijn leeftijdsgenootjes, hij moeite heeft met het benoemen van dagelijkse zaken of dat hij laag scoort op veel van de voor zijn leeftijdsgroep vereiste technische taalvaardigheden.

Hoe ontstaat een taalachterstand?

Een taalachterstand kan verschillende oorzaken hebben.
Je kind kan verlegen en terughoudend zijn waardoor hij weinig oefent met taal.
Taalproblemen kunnen ook ontstaan wanneer het gehoor van het kind beschadigd is, daarom is het belangrijk altijd na te gaan of het probleem mogelijk hier kan liggen.
Het is daarnaast mogelijk dat er sprake is van een taalachterstand bij één of beide ouders.
Hierdoor zou het kind in zijn vroege levensjaren mogelijk te weinig geleerd hebben op het gebied van taal.
Een prikkelende thuissituatie is erg belangrijk voor de taalontwikkeling van een kind.

Vaak zijn ouders zich niet bewust van het belang van een stimulerende omgeving, wanneer hier geen sprake van is wordt er weinig met taal geoefend met het kind.
Een taalachterstand kan ook opgelopen worden wanneer de ouders geen Nederlandse afkomst hebben, waardoor het kind mogelijk in de eerste levensjaren niet in aanraking is gekomen met de Nederlandse taal.

Heb je vragen? Stel ze dan gerust hieronder in het reactieformulier.