Rekentaal en rekenknobbeltassen

Rekentaal en rekenknobbeltassen

Rekentaal

 

In een vorig blog schreef ik al over tellen en getallen in een kleutergroep, en gaf ik tips voor taalzwakke kleuters..

 

In dit blog ga ik dieper in op rekentaal. En dan vooral in combinatie met taalzwakke kleuters en prentenboeken.

Rekenen met prentenboeken is een bekend fenomeen. Je neemt een geschikt prentenboek en gaat er de wiskundige activiteiten aan koppelen.
Zelf werk ik het liefst in een combinatievorm van de rekenactiviteiten uit de kleuteruniversiteit-projecten (die ook een prentenboek als uitgangspunt hebben), of met voorbeelden en opdrachten uit het boek “met rekenogen gelezen”.
Dit combineer ik daarnaast graag met activiteiten uit de methode “speel je mee in Li La Land. In deze methode ga je uit van een handpop die een probleem aandraagt wat je vervolgens samen met de kinderen gaat onderzoeken. Lees hier meer over deze methode.

Standaard ga ik uit van een betekenisvolle context, een probleem of situatie vanuit een verhaal. Dit kan ook een zelf bedacht probleem zijn, wat ik met een visualiserend gesprek en een handpop of ander attribuut aan de kinderen voorleg.

Voorbeelden:

  • Ik breng een fles mee die niet in de koelkast past maar waarvan de inhoud wel gekoeld moet worden. Hoe gaan we dit oplossen.
  • Een handpop vind zichzelf te klein en is daar verdrietig over, “hoe lang zijn jullie eigenlijk” vraagt de handpop zich hardop af.
  • Ik kom te laat binnen omdat ik te lang onder de douche heb gestaan, hierop volgend begin ik een gesprek en koppel hieraan een activiteit vast waarin we tijd gaan meten. Wat duurt er allemaal kort en wat duurt lang? Hoe meet je dat?

 

Leestip: Met rekenogen gelezen

Rekentaal en een TOS

In mijn kleutergroep op het cluster 2 onderwijs zitten kinderen waarbij meestal een flinke stoornis aanwezig is op de taaldomeinen : taalgebruik en taalinhoud.

Taalgebruik is de toepassing van taal in verschillende situaties. Met een stoornis binnen dit domein heb je ontzettend veel problemen met het doorgronden van een verhaal, een context of met informatie halen uit een tekst. Wat bedoelen ze precies, over wie of wat gaat het en wat is precies het probleem. wat wordt er gevraagd?

Daarnaast hebben leerlingen met een TOS heel vaak problemen met de taalinhoud, dit is onder meer de woordenschat.
De woordenschat is klein of oppervlakkig . Ze kennen van een woord wel het label maar niet het concept eronder. In rekentaal zitten vaak veel abstracte woorden zoals bijvoorbeeld centimeter, lengte, dikte, afmeting of afstand. Wanneer je deze woorden moet leren, heb je kennis nodig van het concept eronder. Kennis van het woordcluster meten kan je dan een flink eind  op weg helpen.

Je gebruikt bij rekentaal ook vaak woorden die belangrijk zijn voor het begrip, verwijswoorden of bepaalde aanwijzende voornaamwoorden zoals eerste, laatste, volgende, vooraan, daarachter, daarna, ervoor.
Allemaal woorden die zonder een betekenisvolle context niet te volgen zijn voor kleuters, en zeker niet voor kleuters met een TOS.
Het is soms voor de hand liggend om dan het taalaanbod te versimpelen, maar wanneer je die specifieke rekentaal niet aanbiedt, zal het nooit eigen worden. Juist taalzwakke kinderen moeten extra aanbod krijgen, ook in die lastigere taalcategorie.

Belangrijk is het om al je rekentaal te visualiseren met gebaren, picto’s of materiaal.
Gebruik bijvoorbeeld voor de vaste rekendomeinen vaste handpoppen zoals de meetmol (meten), de langzame slak (tijd), de fotovogel (ruimtelijk inzicht), stip het lievenheersbeest (tellen en getallen), enz.

Leestip: spelend rekenen

 

Wanneer je gebaren gebruikt, zorg dan dat daar consistentie in zit. Gebruik de vaste , bijbehorende gebaren vanuit de NmG.
Gebruik ook vaste picto’s voor die vervelende aanwijswoorden die zo lastig zijn om te onthouden. Op de site van sclera.be kun je hiervoor heel makkelijk picto’s vinden.

 

Onderzoek

Uit onderzoek van de NRO rondom prentenboeken en rekenen-wiskunde bij kleuters blijkt dat kinderen die een voorleesprogramma volgden maar liefst 22% meer vooruitgang boekten dan de controlegroepen die het standaardprogramma volgden voor rekenen-wiskunde.

In het onderzoek was het uitgangspunt ‘Laat het boek zijn werk doen’. Ga uit van de kracht van het prentenboek. De kleuteronderwijzer neemt enkel een onderzoekende houding en overlaadt het kind niet met vragen ter controle om na te gaan of het kind alles begrepen heeft. Op een informele manier laat het prentenboek de kinderen nadenken over reken-wiskundige inhouden en plaatst het leerinhouden in een betekenisvolle context.

Leestip: Rekenen met prentenboeken

 

Rekenknobbeltassen

Op de site van Kleutergewijsvond ik een interessant artikel van Lotte Rommelaere. Zij maakte een eindwerk over wiskunde dat erg positief ontvangen werd door studenten en collega’s.
De rekenknobbeltas: Een creatieve werkvorm om op een speelse manier aan wiskundige tussendoortjes te werken.

 

Zij schrijft:

Een rekenknobbeltas is vergelijkbaar met een verteltas maar de focus ligt hier meer op de wiskundige denkontwikkeling i.p.v. op de taalontwikkeling. Net zoals bij de verteltas vertrekt de rekenknobbeltas vanuit een goed prentenboek dat aan de kleuters wordt voorgelezen. Dit prentenboek sluit aan bij een bepaald thema.

In het artikel op de site Kleutergewijs vind je een gratis download naar een voorbeeld van de inhoud van een van deze tassen.

Zelf lijken deze tassen mij een welkome aanvulling om mee naar huis te geven. Zo kunnen ouders thuis ook eens anders aan de slag met een prentenboek.
De tijd ontbreekt mij echter om hiermee actief aan de slag te gaan helaas.

 

Conclusie

Rekentaal is dus echt iets om rekening mee te houden in een kleutergroep. Het stopt immers niet bij tellen en getallen.

Het werken met verhalen en boeken, in combinatie met materialen en visuele ondersteuning kan flinke voorsprong geven aan kinderen waarbij de taal niet het sterkste punt is.
Daarom hieronder nog eens in het kort alle tips op een rijtje.

 

5 tips voor rekentaal met taalzwakke kinderen

  1. Start je wiskundige activiteit altijd vanuit een betekenisvolle situatie of een prentenboek, zodat er vanuit de kinderen een natuurlijke nieuwsgierigheid en ontdekkingstocht ontstaat.
  2. Gebruik rijke rekentaal en visualiseer hierbij  altijd met materiaal.
  3. Ondersteun de rekentaal met vaste gebaren vanuit de NmG.
  4. Gebruik  picto’s voor aanwijswoorden en abstracte rekenwoorden die zo lastig zijn om te onthouden.
  5. Zorg altijd dat de nieuwsgierigheid en het onderzoekende karakter van kleuters wordt geprikkeld.

Wat doe jij met rekentaal in jouw klas?

 

[/et_pb_column]
Tellen en getallen in de kleuterklas

Tellen en getallen in de kleuterklas

Meestal vind je op deze site artikelen over taal, of ICT toepassingen.

Deze keer een blog over rekenen, tellen en getallen. Wat rekentaal is tenslotte ook taal 😉

Net als letters en klanken horen rekenen, tellen en getallen zeker thuis in groep 1 en 2.

Wist je trouwens dat de cijfers 0-9 echte cijfers zijn en alles met 2 cijfers een getal wordt genoemd?

Tellen, cijfers en getallen in een kleutergroep.

Bij een kleutergroep wordt meestal gewerkt met betekenisvolle onderwerpen of thema’s.
Je kunt hiermee de interesse en nieuwsgierigheid wekken van de kinderen.  Vervolgens kun je een spelelement toevoegen en de kinderen gaan als vanzelf verder met het implementeren van de kennis in hun spel.

Het is belangrijk om dit goed doordacht, met een duidelijke opbouw en onderliggend beredeneerd aanbod toe te passen.

Veel kleutergroepen werken dan ook met een beredeneerd aanbod vanuit de SLO leerlijnen of volgens de richtlijnen van een observatiesysteem of methode.

Dit blog gaat over de vele vormen van aanbod die je kunt gebruiken bij tellen en getallen in de kleuterklas.

Wanneer je rekenen, tellen en getallengaat aanbiededen is het waarschijnlijk altijd in een relevante context. Je bent bezig met thema winter en je gaat de sneeuwballen tellen, de maat en de volgorde benoemen, enz.

Op internet vind je honderden manieren om cijfers en rekentaal op een speelse wijze aan te bieden.

Hieronder wil ik je daarom wat tips hiervoor meegeven, waar je veel ideeen kunt vinden en waarmee je jouw aanbod kunt aanpassen bij ieder thema.

Er zijn een paar elementen die je bij het werken met cijfers en getallen belangrijk zijn:

  • Werk altijd vanuit een betekenisvolle context, dus laat de activiteit passend zijn bij je thema, je week of je onderwerp van een een gesprek of gebeurtenis.
  • Zorg altijd voor een spelelement voor de verwerking van wat je hebt aangeboden. Dit hoeft niet op hetzelfde moment te zijn, het kan ook in een later speelmoment terugkomen in een hoek of bij een andere activiteit.
  • Zorg voor een logische opbouw. Wanneer je bijvoorbeeld werkt met het getal van de week, biedt ze dan op volgorde aan.
  • Zorg dat je deelgebieden van het rekenen niet vergeet. Denk hierbij aan aan de domeinen meten en meetkunde. Ook bij het werken met inhoud en maten gebruik je natuurlijk cijfers en getallen. Het is dan ook belangrijk deze regelmatig te combineren in je aanbod.

Wat is belangrijk bij TOS?

Kinderen met een TOS, een taalontwikkelingsachterstand hebben vaak minder moeite met rekenen, tenzij er verhaalsommen met uitgebreide en daardoor verwarrende opdrachten aan gekoppeld worden.

Door auditieve verwerkingsproblemen krijgen ze niet duidelijk en snel genoeg de onderliggende rekenvraag helder. Dit is jammer. Ze kunnen hierdoor  bij rekenen zelfs gaan onderpresteren.

Het is voor deze kinderen erg belangrijk om ook  ergens snel en goed in te kunnen zijn, hun sociaal emotionele welbevinden kan juist tijdens een rekenactiviteit een enorme boost krijgen. Waak er daarom voor om altijd een uitgebreid verhaal aan de rekenactiviteit te koppelen en gebruik ALTIJD visuele ondersteuning door middel van materialen of beelden.

 

 

Via Pinterest vind je  heel veel voorbeelden van activiteiten rondom tellen, cijfers en getallen met kleuters.

Rekenen met duplo

Op dit pinterestbord vind je heel veel leuke inspirerende spelvormen met duplo in combinatie met cijfers

Rekenen met prentenboeken

Op dit pinterestbord vind je heel veel prentenboeken waarbij je rekenen binnen alle domeinen kunt gebruiken.

Rekenen met kleuters

Op dit pinterestbord vind je allerlei lesssuggesties en materialen voor rekenonderwijs in de kleuterklas.

Meetkunde voor kleuters

Op dit pinterestbord vind je allerlei spelvormen en activiteiten rondom het rekendomein meetkunde.

Een download graag…

Omdat het ook fijn is om gewoon een kant en klaar overzicht te hebben van leuke activiteiten voor in je klassenmap, waaruit je op ieder moment snel wat inspiratie kunt halen, heb ik een overzicht gemaakt met meer dan 50 verschillende activiteiten rondom tellen en getallen in de kleuterklas.

Ik gebruik dit zelf vaak wanneer ik inspiratie nodig heb voor mijn wekelijkse rekencircuit.

Download het hier gratis en print het uit. Ook altijd handig voor invallers natuurlijk ;-).

Nu meteen wat ideetjes nodig?

  • Kies een themagetal passend bij je thema of gespreksonderwerp. Ga hier de hele week verder mee aan de slag.
  • Hang op een centrale plek altijd je themagetal op en maak het daarnaast ook ergens zichtbaar in een getallenrij.
  • Ga op cijferjacht met met een camera (of iPad) en maak van alle cijfers die je kunt vinden een foto. Print ze later uit en maak verzamelingen of een getallenrij.
  • Ren je rot: hang verschillende cijfers in je speellokaal of buiten en verzin opdrachten waarbij de kinderen naar het juiste cijfer moeten rennen.
  • Match het werken met loose parts ook eens met cijfers en getallen. Laat van loose parts een cijferrij maken bijvoorbeeld.
  • Gebruik wisbordjes met cijfers en speel een bingospel of werk met (verhaal)sommen waarbij de leerling het juiste antwoord moet omcirkelen. De wisbordjes met cijfers en getallen vind je hier.

 

Wat is jouw favoriete rekenactiviteit met kleuters?

Laat het mij weten in een reactie hieronder.

Bekijk hier mijn aanraders voor apps met cijfers

Deze apps werken interactief met houten cijfers.

Bekijk hier de Tiggly apps

Met deze interactieve apps combineer je tellen, avontuur en leuke spellen tegelijk.
Een rekencircuit voor kleuters!

Een rekencircuit voor kleuters!

Dit is een artikel naar aan leiding van een aantal vragen op mijn facebookpagina over het #rekencircuit bij kleuters, waarover ik had gepost,
Veel vragen waren vooral:  Wat doe je dan allemaal? Met welk doel zet je het in?  Hoe organiseer je zo’n rekencircuit? En hoe vaak zet je het in? Op al deze vragen en meer kun je hier de antwoorden lezen. Met als extra cadeautje een download met 55 activiteiten voor het rekencircuit ter inspiratie. Veel plezier ermee!
Lees hier het hele artikel.

 

Een rekencircuit voor kleuters!

Een rekencircuit voor kleuters

Een rekencircuit voor kleuters

Rekenen in de kleutergroep

Wat doe jij eigenlijk met jouw kleuters aan de leerlijn voorwaardelijk rekenen? Hoe plan jij dit in in je thematische aanbod of volg je een methodisch aanbod?  Zou je het leuk vinden om regelmatig een activiteit met diverse rekendoelen in te zetten op een manier die de kinderen actief bezig houdt en waarbij jij mooie observatiemomenten creëert voor jezelf?

 

Plan dan eens wat vaker een rekencicuit!

In de leerlijnen van het CED voor het PO/SBO en die voor het SO worden flink wat doelen en subdoelen genoemd. Het gaat te ver om die hier te benoemen maar je kunt ze indelen in drie doelgebieden

 

  • Tellen en getallen: Grofweg alles met cijfers, getallen en bijvoorbeeld inzicht in de getallenlijn. getalbewerkingen,
  • Meten: Alle activiteiten waarbij je bezig bent met meetbare aspecten omtrent vorm, lengte, inhoud en gewicht en oppervlakte.
  • Meetkunde: alle andere activiteiten die niet onder meten en tellen en getallen vallen zoals spiegelen, plattegronden, schaduw, ruimtelijk redeneren, enz.

Rekenen is in een kleutergroep echter vooral handelend bezig zijn met veel rekenbegrippen, ook wel genoemd:

ontluikende gecijferdheid 

Heel veel klassen hebben vaak wel veel aandacht voor de ontluikende geletterdheid maar soms blijven de rekenvoorwaarden wat onderbelicht. Een leuke manier om rekenvoorwaarden wekelijks op het programma te zetten is dan het rekencircuit.

Ik plan dit met een vaste regelmaat in mijn eigen kleutergroep in het SO en ben er erg enthousiast over. 

Hoe ziet dat er dan uit in de praktijk?  

 

Lees hier mijn  tips!

  • Belangrijk is dat je de kinderen zo veel mogelijk handelend bezig laat zijn, dus gebruik geen werkbladen.
  • Zorg voor voldoende hulp! Bij elk groepje leerlingen heb je begeleiding nodig, ook al is het een groepje op iPads of computers. Regel ouders, collega’s of vraag leerlingen uit de bovenbouw. Het uitleggen van een spel door leerlingen uit de bovenbouw aan jongere kinderen is ook voor hen zeer waardevol en leerzaam. En de kleuters vinden de hulp van die grote kinderen helemaal geweldig. Overleg wel even kort met de helpers wat wel en wat vooral niet de bedoeling is en hoe de opzet van het circuit eruit ziet.
  • Plan je zelf als loslopende vraagbaak zodat je goed kunt observeren en eventueel kunt helpen of bijsturen waar dit nodig is.
  • Kies voor activiteiten per ronde die niet alledaags zijn, een leuk nieuwe rekenspel, een opdracht met de bee-bot, een groot gezelschapspel in vloerformaat, enz.
  • Maak de spelrondes niet te lang en evalueer na iedere ronde kort hoe het ging en geef eventueel direct tips voor verbetering.

De praktische uitvoering:

  • Per circuit plan je drie rondes van 10-15 minuten (ligt aan de activiteit) inclusief korte evaluatie.
  • Je plant naar aanleiding van je beredeneerd aanbod of je methode/thema 3 activiteiten waarbij je voor jezelf een paar observatiepunten noteert en observeert.
  • Bij grotere groepen kun je 6 activiteiten plannen waardoor je er vervolgens  twee sessies (2 x drie rondes) over kunt doen om ze te doorlopen.  Je hebt dan steeds een schema voor twee rekencircuit-middagen.  Maak dan wel even een schema met de activiteiten en de leerlingen zodat jij of je duocollega nog weet wie al bij welk onderdeel heeft gewerkt.
  • Voor elke activiteit in het circuit plan je ongeveer 4-5 kinderen in.
  • Je zet een timetimer aan in de klas of op je digibord voor het monitoren van de tijd, gaat de timer af, dan gaan de handen even vast en evalueren we even kort en we schuiven vervolgens door naar de volgende groep.
  • Bij de evaluatie is het belangrijk dat iedereen even echt goed meeluistert. Dit geeft meteen even een kort rustmoment voor de prikkelgevoelige kinderen. Tijdens het doorlopen van een circuit kan het namelijk soms best rumoerig worden. Houd daar ook rekening mee bij  de activiteiten die je plant. Zorg dat de rustige en meer actieve opdrachten goed in balans zijn in je lokaal.
  • Het is handig om per activiteit een herkenningscijfer of picto op de tafel of bij het spel weg te leggen. “Ga naar tafel x voor je eerste activiteit”.

Bij mijn groep is het ook dit jaar weer een groot succes. Het is altijd even wennen voor sommige kinderen en met het evalueren en het doorschuiven kan het ook wel eens rumoerig worden. Houdt hier duidelijk de regels vast. Veel kinderen willen vaak nog even doorspelen of iets afmaken. Ik laat de kinderen altijd de handen in elkaar slaan (handen vast) wanneer we evalueren. Ik maak ook altijd foto’s van bouwwerkjes of andere creaties die we dan delen op klasbord. Je kunt namelijk niet alles bewaren omdat je vaak maar een beperkte hoeveelheid LEGO of klei hebt.

 

Na een paar rekencircuits hebben de kinderen de werkwijze snel door en  en worden ze al enthousiast bij het idee dat er weer een nieuw rekencircuit komt die middag. “Oh ja juf, leuk met die groepjes”.

 

Ben jij nu ook enthousiast, maar heb je nog niet genoeg inspiratie voor activiteiten? Download dan hier 50 activiteiten die je kunt inplannen in je rekencircuit.

 

Veel plezier ermee en laat mij eens weten hoe het gaat in jouw groep.

Ik ben benieuwd!

Gebruik jij een circuit werkvorm in jouw groep?

Laat het mij weten in een reactie hieronder!

Rekenen is Top

Onderwijs is delen en inspireren en daarom hier ook een supertip!!

Rekenen is top is een blog vol rekenspelletjes voor alle groepen van de basisschool.

Op de blog is te lezen:

REKENEN IS TOP!

Op 1 september 2013 is dit weblog voor leerkrachten en ouders gestart. Wekelijks worden er nieuwe rekenspellen voor kinderen in de leeftijd van 4 -12 jaar toegevoegd. U kunt zich abonneren door  uw emailadres op te geven. Veel speelplezier toegewenst! 
Ik heb mijzelf geabonneerd op de mailinglijst en nu krijg ik regelmatig mailtjes met hele  leuke ideeën. Wanneer je naar de blog surft kun je via het menu ook zoeken op leergroep of rekendomein naar leuke spellen.
Kijk dus zeker eens rond op de leuke blog : Rekenen is top!
20150210_113608

Wil jij creatief aan de slag met taal en digitale tools?

Bekijk dan al mijntrainingen in de Digitaalspeciaal Online Academy!

Volg vanuit je eigen huiskamer op jouw eigen tempo en tijdstip mijn online trainingen en masterclasses.

Via deze mailinglijst ontvang je meteen een kortingscode waarmee je kortingen kunt krijgen tot 50%!
Ook ontvang je als eerste het laatste nieuws over de Digitaalspeciaal Online Academy.

Bedankt! Je bent succesvol ingeschreven. Ik beloof je dat ik je niet ga spammen, wil je echter toch uitschrijven dan kan dat natuurlijk altijd onderaan elke mail. Bij Gmail en Hotmail komen mijn mails vaak in SPAM terecht. Wil geen enkele mail missen? Voeg mijn mailadres dan toe aan jouw lijst met vertrouwde contacten of bij Gmail aan de mailbox Primair. Groet, Marita

Pin It on Pinterest