Gastblog Anja Droog over TOS in de klas

Gastblog Anja Droog over TOS in de klas

Zo geef je aandacht aan een taalontwikkelingsstoornis (TOS) in de klas

Volgens diverse wetenschappelijke onderzoeken heeft 5 tot 7% van alle schoolgaande kinderen een taalontwikkelingsstoornis (TOS). Het komt vaker voor bij jongens dan bij meisjes. Kinderen met TOS ervaren problemen op het gebied van het taalbegrip, de taalproductie of een combinatie van beiden. Bij TOS staat het taalprobleem centraal en kan deze taalstoornis niet verklaard worden door andere problemen of onvoldoende taalaanbod. Ook in de onderwijswereld is TOS een relatief onbekend probleem, doordat er relatief weinig onderzoek naar gedaan is en er geen bekende mensen met een TOS zijn die als voorbeeld kunnen dienen.

Belang van klassikale aandacht

Tussen een medeleerling en een kind met TOS kan regelmatig een conflict of misverstand ontstaan. Zij zijn vaak lastig te begrijpen of begrijpen anderen minder goed. Voor medeleerlingen kan dit een lastige situatie zijn. Daarom is het goed om in de klas aandacht te besteden aan het onderwerp TOS, zodat er wederzijds begrip kan ontstaan. Op welke manieren kun je dat doen?

Leerlingen met TOS aan het woord

Met name voor een leerling met TOS, vooral als ze het zelf nog niet kunnen uitleggen, is het prettig als anderen vertellen wat TOS is en wat het betekent om TOS te hebben. In deze minidocu van Stichting VierTaal vertellen leerlingen Serife, Justyn, Jimmy en Layla hun eigen TOS verhaal.

Op de pagina Wat is TOS vind je meer informatiefilmpjes, animaties en minidocu’s over TOS.

Quiz over een TOS

Duik als onderwijsprofessional in de wereld van TOS door bijvoorbeeld de volgende websites te bezoeken https://www.tosinbeeld.nl/ en https://auris.nl/vertel-over-tos/.
Stel vragen op en stel een quiz samen voor jouw klas. Op deze manier leren leerlingen op een spelenderwijs meer over TOS.

Uitleg via een poster

Als je dieper wilt ingaan op TOS en wat de oorzaken zijn, kun je gebruik maken van de praatplaat van Auris. Op de voorzijde staat een tekening en op de achterzijde staat een korte uitleg.

Mindmappen

Voor leerlingen met TOS is mindmapping een ideale methode om de lesstof, een samenvatting of een andere taalactiviteit beter in zich op te nemen. Je kunt deze visualiseringstechniek ook gebruiken om TOS in beeld te brengen. Na een korte uitleg, laat je alle leerlingen een mindmap over TOS maken. Doe het ouderwets met pen en papier of gebruik een online mindmapping tool.

Lees hier de favoriete mindmaptools van digitaalspeciaal.

 

Wil je een leerling met TOS helpen

Bespreek je zorg eerst met je IB-er en de ouders van de leerling.
De IB-er kan contact opnemen met het AanMeldPunt van de Cluster 2 instelling (Auris of Kentalis bv) in de regio en of de Ambulante Dienstverlening.
School, ouders en Auris brengen samen de ondersteuningsbehoeften van het kind en de school in kaart. De mate van ernst van de stoornis wordt bepaald door logopedische en psychologische testen. De Ambulant Dienstverlener (soms samen met een Auris ondersteuner) komt het kind en de school in de praktijk ondersteunen.
Als er sprake is van intensieve ondersteuning, dan wordt de leerling naar een Cluster 2 school verwezen.
Voor meer informatie kun je de website van Simea bekijken.

Dit artikel verscheen eerder ook in Prima Onderwijs, juni 2021

Anja Droog

Anja Droog

Ambulant begeleider cluster 2

Sinds 5 jaar werk ik bij de Ambulante Dienst van Auris locatie Haarlem, regio Noordwest. Hiervoor heb ik 10 jaar op de Professor van Gilse school in Haarlem gewerkt. Dat was een geweldige tijd, ik heb daar veel geleerd, maar na 30 jaar voor de klas in het speciaal onderwijs, raakte de koek een beetje op. Wat ben ik blij dat ik voor de kinderen, hun ouders, de OnderwijsAssistenten, LeerLingBegeleiders, IBérs en leerkrachten in het regulier onderwijs iets kan betekenen of bijdragen in mijn huidige functie . Hierin schuilt ook mijn motivatie om af en toe iets bij te dragen aan de blogs van Marita.
Veel leesplezier gewenst.

Zoek de dieren

Zoek de dieren

Taalopdrachten met een foto

 

Met deze foto werden in 2020 vele mensen via Social media aan het denken gezet.
Want waar zat toch die kameel?
Maar bij deze inspirerende foto kun je voor onderwijs op afstand nog veel meer opdrachten bedenken. 

Ik heb ze op een rijtje gezet per leeftijdsgroep

 

Deel de foto met je leerlingen en geef de volgende opdracht:

 

Groep 1-2:

#gespreksvaardigheden;

  • Ga samen in gesprek over welke dieren hier kunt vinden

 

# woordenschat;

  • Tel de dieren
  • Benoem de dieren, vertel er iets over

#Fonemischbewustzijn;

  • Speel rijm oefeningen met een gekozen dier
  • Zoek de dieren met de letter…
  • Noem om de beurt een dier, tel je dieren, wie wint?
  • Zoek een dier en zing een liedje over dat dier
  • Pas het lied “ik zag twee beren” steeds aan met een dier uit de foto en bedenk samen een grappige tekst.
  • Ondersteun steeds met simpele tekeningen het gesprek/lied

Groep 3-8

(*alle tips hierboven )

#woordenschat;

  • Zoek de…..kameel?
  • Laat de dierennamen noteren en op een lijst, hoeveel vind jij er?
  • Zet alle dieren met dezelfde beginletter bij elkaar

#zinsbouw, #woordvorm, #verhaalopbouw;

  • Kies een dier en maak een mindmap (land, woonplaats, voedsel, uiterlijk, soort dier ( zoogdier, insect, enz) natuurlijke vijand, enz.)
  • Zet de dieren op alfabetische volgorde
  • Maak een zin met ieder dier
  • Gebruik verteldobbelstenen en maak een verhaal met ieder dier

 

#digitalevaardigheden;

 

  • Zoek van ieder dier op het internet een (grappige) foto en deel dit op een digitaal prikbord
  • Zoek een filmpje/lied over een dier en deel dit met de klas (geef duidelijke regels over wat wel en niet is toegestaan)
Met welk thema start jij na de vakantie?

Met welk thema start jij na de vakantie?


Een rustige start

Op de diverse facebookgroepen voor onderwijsmensen zie je langzaamaan steeds meer vragen voorbij komen over thema’s die na de vakantie uitgewerkt gaan worden.
Na de drukke decembermaand is het misschien niet zo’n gek idee om rustig van start te gaan. Terugblikken op de vakantie en vooruitblikken op het nieuwe jaar.
Daar heb je eigenlijk nog niet echt een thema bij nodig.

Regels en routines

Laat de groep daarom eerst eens rustig starten, eventuele nieuwe leerlingen kunnen een paar dagen wennen en iedereen komt weer langzaam in het ritme en de vaste regels en routines van de klas, want die zijn vast wel wat weggezakt in die laatste maand. Voor de prikkelgevoelige kinderen is dit heel fijn, en voor jezelf wel zo relaxt.

De nieuwjaarsreceptie

Oud en Nieuw is natuurlijk ook een cultuuroverstijgend feest. Overal op aarde vieren ze de komst van een nieuw jaar. Om hier toch aandacht besteden heb ik wel een tip: plan een herhalingsweek MET een nieuwjaarsreceptie!

Zelf startte ik elk jaar ook met een herhalingsweek. Even de regels weer duidelijk, de routines in de klas weer helder en we verwelkomen eventueel de nieuwe leerlingen, wat altijd al een compleet nieuwe groepsdynamiek geeft.
Daarna laten we het een beetje van de weersverwachtingen afhangen. Of we gaan voor een winters thema, of we gaan voor het Kleuteruniversiteit project Nippertje en de tijd. 

Wij starten dus na de vakantie met een gezellige nieuwjaarsreceptie met de kinderen. hiervoor heb ik een fles kinderchampagne bewaard van het kerstdiner.
Het mag natuurlijk ook gewoon siroop zijn, aangelengd met met sprankelend bronwater  voor de bubbels.

Deze champagne serveer ik in leuke plastic champagne glazen (Bij het kruitvat nu in de Sale).
Voor de sfeer serveer ik slagroomsoesjes (makkelijk uit de diepvries) erbij.
Na het branden van een vuurwerkstokje laat ik een confetti-knaller afgaan in de klas.
Op het digibord mogen de kinderen tot slot ook  digitaal vuurwerk afsteken.  Alle links hiervoor vind je op mijn yurlspagina: oud en nieuw

Dit was vorig jaar een groot succes. 20150105_083425  IMG-20150105-WA0010

Benodigdheden:

  • kinderchampagne of siroop met bronwater
  • champagne glazen (plastic)
  • diepvries slagroomsoesje of andere feestelijke koekjes
  • confettiknaller
  • vuurwerkstokjes

Natuurlijk bespreken we van tevoren hoe de jaarwisseling thuis is gevierd.

Enkele gespreksvragen:

  • Hebben jullie thuis ook gefeest? (evt. opgestuurde foto’s bekijken op het digibord)
  • Wat aten jullie op het feest?
  • Wat dronken jullie op het feest?
  • Wat heb je gezien of gehoord?
  • Was je opgebleven tot 12 uur?

Beschik je over iPads in de klas? Gebruik dan de app Quiver.
Na de receptie kunnen  je alle kinderen de kleurplaat van de app Quiver met het vuurwerk (Hier gratis downloaden) laten inkleuren. Door de kleurplaat met de app daarna te scannen kunnen ze de vuurpijlen in Augmented Reality afsteken. 

Later die dag of die week praten we natuurlijk verder over het vuurwerk, de wisseling van de jaargetallen, de klok, het seizoen en filosoferen we over wat in het nieuwe jaar zou kunnen komen. Genoeg punten voor een gesprek!

 

Gouden momenten

Een leuk idee is om een pot vol gouden  momenten bij te gaan houden in het nieuwe jaar. Iedere week een leuk moment kiezen en op een briefje kort omschrijven en in de pot stoppen. Deze pot kan in de laatste schoolweek of op de nieuwjaarsreceptie van het volgend jaar worden besproken. Doe dit samen met jouw groep, zodat het echt gedeelde herinneringen worden.

 

Wat doe je dan zoal in die week?

 

Uiteraard lees ik die eerste week het boek “Kikker en het nieuwe jaar” voor en maak ik in de werklessen en tijdens de knutselactiviteiten die week gebruik van mijn yurlspagina Oud en nieuw. Hierop staan wat werkbladen, wat woordkaarten en wat knutselideetjes.

Ik gebruik vaak voor het schrijfatelier de woordkaarten van juf Janneke, de knutselideetjes van Pinterest en tijdens de kringactiviteiten ga ik herhalen.
Rijmen, begrijpend luisteren met een mindmap, tellen tot 10 en terug, tellen met sprongen, getalsbegrip tot 10, de begrippen letter, woord, cijfer.
Allemaal dingen die ik in die eerste week weer eens onder de loep wil nemen. 

Daarna kan ik mijn observaties van deze week goed gebruiken om in mijn komende thema extra  activiteiten te plannen die nog aandacht nodig hebben. 

In dit artikel geef ik je digitale tools voor een ander leuk thema voor deze weken. “Tijd en klokken”.

Hoe ga jij starten na de vakantie?

Digitale tools voor thema lente

Digitale tools voor thema lente

Thema lente

 

Digitale tools voor het jonge kind

 

De lente is altijd een moment van nieuwe dingen en inspiratie. Ideaal om digitale tools te gaan uitproberen.
Welke tool ga jij inzetten deze keer?

Gebruik Gynzy

Binnen de software van Gynzy kun je veel tools vinden. Wanneer je zoekt in het menu op lente krijg je zelfs complete lessuggesties die je zelf naar eigen idee kunt aanpassen.

Met de QRkaarten van Gynzy ben je ook snel aan de slag.

Handig om leerlingen zelfstandig en gericht  een Gynzyspel te laten starten. Leg een beperkt aantal QWcodekaartjes klaar en de kinderen kunnen zelfstandig hiermee aan de slag.

Download ze allemaal gratis via deze link, selecteer op leerjaar en onderwerp en klaar ben je!

De kinderen kunnen de QRcode scannen met de speciale app

 

Of met de camerafunctie van de iPad

Probeer een Thinglink

Gebruik een interactieve praatplaat. Open de plaat op het digibord en ontdek samen met de kinderen wat er achter de verschillende links te vinden is. Je kunt deze plaat ook gebruiken als cooperatieve taak tijdens de werkles. Laat de kinderen samen ontdekken en bespreken wat ze zien.

De Bee-Bot in de lente

Veel collega’s met een Bee-bot in de klas hebben kaarten voor de Bee-Bot. Bij Susan Spekschoor, Miranda wedekind en Kleutersdigitaal kun je veel kaarten vinden met thema lente. Als extra tip wil ik graag de site van Edubot.nl vermelden. Hier vind je mooie downloads met als extra handige lessuggesties voor zowel onderbouw, middenbouw als bovenbouw.

Yurls voor de leerlingen

Gebruik Gynzy in de klas voor je dagelijkse tools en om snel links of filmpjes te vinden.

Gebruik de leerlingen yurls  voor pre- of reteaching van jouw lesstofaanbod.

De leerlingen kunnen op deze manier de liedjes, filmpjes of spelletjes nog een herhalen, zowel thuis als op school.

Er staat weer een speciale lentepagina klaar!

Kahoot in de lente

{

Een Kahoot is het perfecte digitale hulpmiddel om bijvoorbeeld voorafgaand aan een thema, of na afloop de kennis rondom een thema te peilen.

Heb je geen iPads of tablets?

Geef dan alle kinderen een kahootknijpkaart en een knijper. Zo kun je ze allemaal actief mee laten doen met het digibord.

 

 Download hier de Kahootknijpkaart

 

Kahoot in de klas

Met een Kahoot kun je veel dingen op een interactieve manier in jouw groep behandelen.

Veel collega’s zijn je al voor gegaan met het maken van een passende kahoot. Je hoeft het wiel dus niet nuit te vinden.

Lees hier verder hoe je een voor jou passende kahoot online kunt vinden.

 

 

Log in op de Kahoot op je digibord.  Je hebt minimaal een deelnemer nodig om te starten.

Maak jezelf deelnemer door bijvoorbeeld via jouw eigen telefoon in te loggen met de Kahoot app.

Je kunt de Kahoot nu spelen en de kinderen laten antwoorden via hun knijpkaart.

Laat ze de knijper steeds op de kaart plaatsen op de juiste kleur.

Kies daarna samen wat je via de telefoon gaat antwoorden.

Bekijk daarna samen nog eens het antwoord via “show media”

 

 

 

 

Een overzicht van mijn (tot nu toe) zelfgemaakte Kahoots met afbeeldingen

Voor thema lente-zomer:

De links nemen je mee naar een directe inlogpagina voor de quiz.

Welke digitale toevoegingen kies jij deze lente?

Een nieuw schooljaar komt eraan! Met tips voor TOS leerlingen

Een nieuw schooljaar komt eraan! Met tips voor TOS leerlingen

Een nieuw schooljaar, wat doe ik met die verloren 5 minuten?

 

Een nieuw schooljaar en een nieuwe groep leerlingen. Daar komt altijd van alles bij kijken, de inrichting van je groep, de verdeling van de leerlingen , de voorbereidingen in de diverse methodes en zeker ook de voorbereiding voor alle tussendoor momenten, het klassenmanagement dus. Meer lezen over klassenmanagement, thema’s en tips voor checklisten, lees dan hier verder.

Vermijd verveling

In het begin is alles voor alle leerlingen nieuw. Er zijn veel leerlingen met vragen die je persoonlijk wil beantwoorden, je wilt aandacht geven aan iedereen, zonder dat er leerlingen zich gaan zitten vervelen.

Want geloof mij, alle leerlingen willen echt gewoon lekker aan de slag in hun nieuwe klas met hun nieuwe juf of meester.

Digitale mogelijkheden

Ben je de gelukkige eigenaar van een digitale leeromgeving voor jouw leerlingen?
Dan zijn er veel mogelijkheden zoals werken met vastgezette apps, wanneer je iPads gebruikt. Werken in een digitale leeromgeving, zoals de werelden van Gynzy. Echter, dit kan alleen wanneer je dit ook voor jouw groep voorhanden hebt.
Diverse methodes bieden extra materiaal, maar…..

Wat als je geen digitale mogelijkheden hebt in jouw groep?

Dan komen de ouderwetse werkbladen handig van pas. Je kunt de leerlingen even gericht en zelfstandig hierin laten werken.
Geen werkboekjes van de methode maar boekjes met een algemenere inhoud. Handig voor die verloren 5 minuten.
Maar waar vind je die zo snel, je hebt ook geen zin om het hele internet af te struinen voor een paar pagina’s.

Yurls biedt uitkomst

Binnen de yurls omgeving vind je complete pagina’s vol met werkboekjes, gerangschikt per leerjaar en zelfs per thema of jaargetijde.
Om het jou gemakkelijk te maken heb ik op mijn startpagina’s per bouw deze links voor jou klaargezet, doe er je voordeel mee.

Klik hieronder op de betreffende knop om rechtstreeks naar deze pagina’s te gaan.

 

Kleuterbouw

Klik hier voor de Yurls-startpagina van de kleuterbouw o.a. de link naar het rustboekje, maar ook meer handige tips en links.

groep 3-4

Klik hier voor de Yurls-startpagina van de onderbouw met o.a. de link naar de diverse werkboekjes en meer.

Bovenbouw

Klik hier voor de Yurls-startpagina van de bovenbouw met o.a. de link naar de diverse werkboekjes, webpaden en meer.

Rustboekjes

Wist je dat je op Yurls ook rustboekjes kunt vinden?
Sommige leerlingen vinden het nieuwe schooljaar stressvol en zelfs bedreigend. Dan zijn rustboekjes soms een goed alternatief voor werkboekjes. Rustboekjes zijn boekjes met rustgevende kleurplaten voor kinderen die zich even willen terugtrekken of die even wat rust nodig hebben. Denk aan kinderen met een TOS, alle auditieve informatie die op ze afkomt kan erg veel en overweldigend zijn.
Rustboekjes zijn ook geschikt voor oudere kleuters natuurlijk. Hoewel lekker rustig spelen en ontdekken van het lokaal en alle materialen natuurlijk  bij deze groep voorop moet staan.

Hier vind je een complete pagina vol diverse rustboekjes voor alle leeftijden.

Meer lezen over TOS?

Bekijk hier mijn artikelen tot nu toe of doorzoek deze site op het trefwoord TOS.

Heb jij TOS leerlingen in jouw groep?

Leerlingen met een TOS hebben het extra lastig aan het begin van een schooljaar. Alle nieuwe dingen, nieuwe regels en nieuwe vriendjes of vriendinnetjes zijn spannend. Door hun Taalontwikkelingsstoornis hebben vaak moeite met de auditieve verwerking van taal. Dit betekent dat ze al die nieuwe informatie die ze krijgen erg lastig vinden om te verwerken.

Een TOS? Stel jezelf eens voor….

Stel jezelf voor dat je als nieuwkomer in een vreemd land waarvan je de taal nog maar amper kent, een college moet bijwonen.
Je zou het dan ook heerlijk vinden wanneer een  spreker niet te snel praat, je veel dingen laat zien en wanneer je  dingen op je gemak nog eens te kunt bekijken of bij iemand iets na kunt vragen die dicht bij je zit.
Kinderen met een TOS ervaren de gesproken taal vaak als een grote brij van woorden waarin ze moeilijk onderscheid horen tussen woorden, klanken of zinnen en waarvan ze ook niet voldoende woorden begrijpen door een zwakke woordenschat..
Hierdoor kan opvallend gedrag ontstaan zoals terugtrekken, wegdromen of externaliserend gedrag zoals frustratie of woede. Begrijpelijk toch?

5 Tips voor TOS leerlingen in het nieuwe schooljaar

Met deze 5 tips kun je deze (en andere) leerlingen al een flink eind tegemoet komen.
(Want niet alleen TOS leerlingen zijn hierbij gebaat.)

  • Visualiseer zoveel mogelijk, ten eerste de regels van de klas, maak er een overzicht van en hang dit op een  zichtbare plek.
  • Geef de Tos leerling een maatje waar hij of zij bij mag afkijken. Laat hem visueel een voorbeeld volgen.
  • Zorg dat deze leerling een goed zicht heeft op de leerkracht/spreker en praat altijd met je gezicht naar hem toe.
  • Geef de leerling denktijd bij vragen. Een leerling met TOS doet er echt langer over om zijn gedachten te formuleren in een antwoord, blijf dus even langer hangen of laat hem/haar het antwoord verduidelijken met aanwijzen/gebaren/enz.
  • Spreek de leerling regelmatig persoonlijk aan zodat die zich gehoord en gezien voelt.  Verbeter geen uitspraak maar geef ze terug en vul ze aan volgens de VAT prinicipes. Lees hier meer over de VAT principes.

 

 

Ben jij klaar voor het nieuwe schooljaar?

Wil jij creatief aan de slag met taal en digitale tools?

Bekijk dan al mijntrainingen in de Digitaalspeciaal Online Academy!

Volg vanuit je eigen huiskamer op jouw eigen tempo en tijdstip mijn online trainingen en masterclasses.

Via deze mailinglijst ontvang je meteen een kortingscode waarmee je kortingen kunt krijgen tot 50%!
Ook ontvang je als eerste het laatste nieuws over de Digitaalspeciaal Online Academy.

Bedankt! Je bent succesvol ingeschreven. Ik beloof je dat ik je niet ga spammen, wil je echter toch uitschrijven dan kan dat natuurlijk altijd onderaan elke mail. Bij Gmail en Hotmail komen mijn mails vaak in SPAM terecht. Wil geen enkele mail missen? Voeg mijn mailadres dan toe aan jouw lijst met vertrouwde contacten of bij Gmail aan de mailbox Primair. Groet, Marita

Pin It on Pinterest