Wisbordjes in een kleutergroep?

Wisbordjes in een kleutergroep?

Wisbordjes, wie kent ze niet? Sinds het directe instructiemodel zijn intrede heeft gedaan in het onderwijs, zie je ze overal. Of toch niet?

Ken jij de wisbordjes al?

Op de site van directe instructie.nl lees je het volgende:

 Wisbordjes zijn een eenvoudig en doeltreffend middel om in één oogopslag te zien of de hele klas je instructie heeft begrepen. In plaats van één leerling voor de klas te roepen of een beurt te geven, stel je de vraag aan de klas als geheel en noteren alle leerlingen hun antwoord op hun wisbordje dat ze daarna omhoog houden.

De betrokkenheid wordt verhoogd en 100% van de leerlingen neemt actief deel aan de les. Het zal de leerkracht ongetwijfeld meer feedback tijdens een les geven en er zal meer zicht komen op hoeveel begrip je bij de leerlingen bereikt.

Maar hoe zou dat zijn bij kleuters?

Om dit te monitoren heb ik de wisbordjes uiteraard uitgeprobeerd in mijn groep 2 in het speciaal onderwijs.

Ik heb simpel weg een aantal gekleurde A4-tjes gelamineerd en er uitwisbare stiften en een klein doekje bij gegeven.

De eerste keren moesten de leerlingen erg wennen aan de werkvorm. Ik had het bordje als onderdeel van het rekencircuit ingezet. Voordat ik de instructie kwam geven aan de groepstafel moesten ze dus even wachten, en dan is zo’n leeg wisbord erg uitnodigend natuurlijk. 🙂 Een paar leerlingen gingen bijvoorbeeld tekenen op het bordje, in afwaching van mijn instructie. Hier bleek dus weer dat je bij de introductie van het wisbordje duidelijk moet zijn naar leerlingen.
De tweede keer heb ik het wisbordje duidelijk laten zien tijdens een kringmoment en heb ik het doel van het wisbordje helder uitgelegd.

Dit ging ongeveer als volgt.:

Het wisbordje gaat ons helpen. Vaak weet iemand het antwoord al maar mag een ander kindje het zeggen, dat is jammer want jij had dit ook graag willen doen. Het wisbordje helpt je daarmee. Voortaan kan iedereen tegelijk een antwoord geven, niet hardop maar op het wisbordje. Zodra je het antwoord hebt gegeven houd je het bordje in de lucht en kan ik zien of je het goed hebt opgeschreven.

Maar, denk je nu: “kleuters kunnen toch niet schrijven?”

toch is het wisbordje prima in te zetten bij kleuters. Gebruik beeldentaal en spreek dit samen af met je leerlingen. Maak samen bijvoorbeeld een teken voor ja en nee. Of laat het antwoord tekenen. Cijfers schrijven kan nog moeilijk zijn, laat ze dan bijvoorbeeld 4 streepjes zetten in plaats van het cijfer 4.

Maak ook wisbordjes met aan een kant de cijfers tot 10 of 20 , maak wisbordjes met aan een kant letters, ze kunnen dan hun antwoord omcirkelen of doorkruisen.

Mogelijkheden genoeg, ook voor kleuters.

Na het wisbordje een aantal keren te hebben uitgeprobeerd kan ik zeggen dat dit zeker een leuke aanvulling is op de (kleine)kringactiviteiten in een kleutergroep.

De site van directe instructie.nl is ook zeker de moeite waard om te bekijken. Je vindt hier genoeg voorbeelden en zelfs voor de hogere groepen kant en klare formats om te gebruiken.

Speciaal voor de kleuters heb ik een gratis download gemaakt met meer dan 15 lestips om het wisbordje te gebruiken bij kleuters.

Download het  gratis via de speciale downloadpagina voor nieuwsbrieflezers. 

Ben je nog geen lid van de nieuwsbrief, meld je dan nu aan en ontvang het wachtwoord voor de speciale downloadpagina.

 

Een handpop in het directe instructiemodel, kan dat wel?

Een handpop in het directe instructiemodel, kan dat wel?

Op onze school werken wij volgens het lesmodel ADI of EDI, oftewel het Activerende (of Expliciete) Directe Instuctiemodel. Ik schreef hier al eerder een artikel over waarin ik aangaf dat ik dit bij kleuters toch best lastig vind. En eerlijk gezegd pas ik het ook niet altijd toe. Soms zijn alle fasen gewoon niet in een kringactiviteit of andere les te vangen. Dan lopen ze simpelweg door je dag of weekprogramma heen.
Daarnaast werk ik met kleuters met een TOS en wil ik het liefst elke dag een uitdagend aanbod bieden binnen mijn thematisch onderwijs met betekenisvolle taal als uitgangspunt.

Deze week kwam onze teamleider bij mij in de klas om dit te observeren en te beoordelen met een heuse checklist, dus had ik er uiteraard even goed over nagedacht.
Wij zijn bezig met thema dino’s. Logisch dat dit mijn onderwerp werd. In mijn projectvoorbereiding deze week waren de doelen samenwerken, meten en emoties aan de beurt. Dus de les met de handpop was al gepland. nu nog even nadenken of dit in het ADI model gegoten kon worden. Wanneer er iemand met een checklist naar je les komt kijken wil je toch goed voor de dag komen natuurlijk.

Wanneer je zo over nadenkt is dit vreemd, het ADI model zit eigenlijk altijd in je lessen verweven maar bij kleuterlessen loopt het een vaak over in het ander, momenten zijn flexibeler en we werken de hele dag (of week) door aan verschillende doelen en lessen.
Het is niet echt opgedeeld in een rooster, het is eigenlijk all-inclusive onderwijs 🙂

Maar goed, terug naar mijn les deze week.
Vorige week hadden we al een brief van de dinojager ontvangen en vandaag hadden we dus toch echt een Driehoorn in de klas ontdekt die zijn kudde kwijt was.Foto 20-06-16 16 26 26

Hoe heb ik de les ingedeeld volgens de officiële fasen van het ADI Model?
Ik zal ze hier in het kort omschrijven, heb je tips voor verbetering, laat het me vooral weten.

 

 

project
Voorkennis activeren>Weet je nog dat we vorige week een brief hadden gekregen? Wat stond er ook weer in? (Er volgt een kort gesprekje en daarna horen we een geluidje en vinden we uiteindelijk de Driehoorn.

 

 

 

gedachten leegDoel van de les benoemen> Wat zou die Driehoorn willen van ons? Na wat vragen van de juf blijkt dat hij moe is, en al drie dagen niet meer heeft geslapen. Hij wil na een lekker dutje wel terug naar zijn kudde maar hij durft niet goed meer te gaan slapen want zijn oude hol is klein, nat geregend en ook nog half ingestort tijdens een aardbeving. Kunnen wij niet een fijn hol voor hem bouwen? Dat zullen we dus maar gaan proberen te doen vandaag!

 

luisteren leerkrachtInstructie>Maar wat wil die Driehoorn eigenlijk voor hol? Na een spannend gesprek weten we precies wat hij wil. Of we voor hem een hol willen maken met drie belangrijke kenmerken. Het moet stevig zijn, goed passend zijn en met een dak tegen de regen. Deze drie voorwaarden noteren we op een flapover om niet te vergeten.

 

 

 

vinger vraag speelplaatsControleren van begrip> Ik laat nu nog even met de  beurtstokjes iedereen verwoorden wat we nu weten en ik controleer of iedereen de opdracht van de Driehoorn goed heeft begrepen.

Controlevragen zijn onder andere:

  • hoe komt de Driehoorn bij ons in de klas?
  • Waarom is de Driehoorn zo moe?
  • Waarom is de Driehoorn een beetje nat?
  • Wat wil de Driehoorn van ons als hulp?
  • Waar moeten we op letten bij het bouwen van een schuilplaats (3 dingen)
  • Hoe gaan we testen op stevigheid?
  • Hoe gaan we testen op waterdichtheid?
  • Hoe gaan we testen op grootte?

Bij deze laatste drie dingen laat ik de kinderen wat ideetjes aanleveren (waarbij ik aanstuur op een bewegende ondergrond en een plantenspuit uit de klas).

 

fluisteren 2 (1)Begeleide verwerking> We werken samen een voorbeeld in de kring uit met een beperkte hoeveelheid blokken en evalueren na de bouw met 3 testen of alles klopt.

  1. Is het dak waterdicht? (We testen dit met een plantenspuit.)
  2. Is het hol passend en fijn? (We testen dit met de Diehoorn erin en vragen het hem.)
  3. Is het hol stevig genoeg om een aardbeving te doorstaan? (We testen dit door de ondergrond van het hol wat heen en weer te schudden.)

positieve en negatieve puntjes

Evaluatie en vooruitblik> Is het gelukt? Nee, de aardbevingstest gaf een instortingsgevaar. Dat moet beter dus. De kinderen hebben genoeg ideeën en kunnen niet wachten om zelf aan de slag te gaan. Toch raakt de concentratie en de luistergerichtheid nu echt op. Goed samenwerken zal nu echt niet meer lukken.

We sluiten daarom af  met de mededeling dat we vanmiddag
aan de slag gaan in groepjes van 2 of 3 leerlingen. Ze mogen het dan zelf nog eens proberen. We doen dit tijdens het rekencircuit. Ik geef dit aan met de dagritmekaarten.

 

fluisteren 2 (1)Zelfstandige verwerking> Die middag herhalen we het doel van de les, controleren we kort het begrip nog een keer met de visuele ondersteuning van de flapover en mogen ze aan de slag met een afgemeten aantal blokken, plankjes en sponsjes in een circuit.
Daarna per groepje test als evaluatie.

  1. De meettest met de dino. Past hij er goed in?
  2. De regentest met een plantensproeier. Blijft de Driehoorn droog?
  3. Daarna de aardbevingstest( de tafel bewegen) Is het hol stevig gebouwd?

Tijdens het circuit begeleid ik steeds twee groepjes aan 1 tafel en de andere kinderen zitten verdeeld over twee groepstafels en zijn zelfstandig aan de slag met andere activiteiten. We maken foto’s van de resultaten en bekijken elkaars werk en geven advies of tips door.

Eindevaluatie: De kinderen vonden het heel leuk en hebben van alles geleerd over stevig bouwen en passend maken. Ze willen nu een nieuw hol maken in de bouwhoek, met meer blokken. Morgen weer verder dus.  De driehoorn slaapt dus maar weer een nachtje op een kussentje op de thematafel. 🙂

Oh ja,  volgende week mijn functioneringsgesprek, hoeveel boxen zullen er aangevinkt zijn op de checklist van het ADI Model?

Picto’s die ik gebruik voor de ADI-les zijn hier te downloaden.

Impressiefoto’s:

20160628_143326
20160628_141626 20160628_140155

20160616_202326

Het directe Instructie model

Het directe Instructie model

Werken jullie op school met het directe instructie model?

Wij zijn er sinds twee jaar echt intensief mee aan de slag op school. Vanaf groep 1 tot en met 8. Bij ons, dan spreek ik over cluster 2, speciaal onderwijs.

Voor ons is het een hele uitdaging om de lessen volgens dit model te geven, omdat we in de onderbouw nog vaak vooral met een gesprek bezig zijn, het begrijpend luisteren met een mindmap of een visualisatie naar aanleiding van een gebeurtenis. Bij kinderen met taalontwikkelingsstoornissen is dit uiteraard een speerpunt in je les.

Het directe instructiemodel is toch al lastig bij kleuters en vooral dus in cluster 2. Toch heb ik een manier gevonden. Hoe? Dat lees je hier terug.

Maar waar ik vooral fan van ben geworden zijn de beurtstokjes. Ik gebruik ze echt overal voor. Beurten kiezen voor wie er Flip de Beer mee mag nemen, raadspelletjes, groepjes maken bij de gymles, noem maar op. Ze zitten dit jaar in een simpele plastic beker en het is grappig om te zien dat de kinderen ze ook graag gebruiken bij vrije momenten. Ze vinden het eerlijk of ze spelen er graag “de juf” mee :).

Op mijn pinterestbord over activerende directe instructie vind je trouwens ook nog veel leuke links en tips. Bijvoorbeeld de wisbordjes. Daar wil ik in een kleutergroep nog een keer mee aan de slag? Heb jij daar al ervaring mee, laat het mij in een reactie op de site weten, ik ben benieuwd!

De (on)mogelijkheden van Directe Instructie in de (speciale) kleuterklas!

De (on)mogelijkheden van Directe Instructie in de (speciale) kleuterklas!


De (on)mogelijkheden van Directe Instructie in de (speciale) kleuterklas!

 

Jawel hoor!! Ook ik heb eindelijk het boek gelezen van Marcel Schmeier :

 

Expliciete Directe Instructie.

 

In dit blog probeer ik je mee te nemen in mijn overdenkingen rondom het gebruik van directe instructie in mijn kleutergroep binnen het speciaal onderwijs.

EDI, het onderwijsboek van het jaar 

Mijn verwachtingen van dit boek waren hoog gespannen, na een aantal studiedagen bij ons op school die wat aarzelend waren ontvangen. Na 2 studiedagen werd de meerwaarde ons wel duidelijk. Echter, de praktijk?
Wat vooral bij mij was blijven hangen was de vraag:

“Moet dat ook met kleuters, hoe houd je dat kleutervriendelijk?”

Al snel bleek tijdens het lezen dat dit boek niet voor niets zo veel lovende berichten krijgt. Het is vlot leesbaar en linkt helder en duidelijk naar de praktijk. Eigenlijk denk je bij elk hoofdstuk meteen na over hoe jij dit kunt uitvoeren in een groep 3 t/m 8.

Maar toch bleef ik zelf zoeken naar die specifieke mogelijkheden voor groep 1-2. Juf Janneke stuurde mij op Twitter de link hierover naar haar mooie artikelHierin wordt al veel duidelijk, maar aangezien ik in het speciaal onderwijs werk met kinderen met een TOS (Taalontwikkelingsstoornis) bleven er voor mij gaten vallen.

In mijn dagelijkse praktijk loop ik tegen een aantal onmogelijkheden aan waarvoor ik zelf iets heb bedacht. Ik deel ze hier met jullie en ben benieuwd naar jullie mening dus laat die vooral hieronder achter. Ik kan mij voorstellen dat deze tips ook voor het basisonderwijs gebruikt kunnen worden in een kleine kring met zorgleerlingen.

 

Het expliciete directe instructiemodel in 7 stappen

Het EDI model is onderverdeeld in 7 stappen Hieronder vind je mijn toevoegingen voor de speciale kleuterklas met taalontwikkelingsproblemen.

Ik miste vooral de visualisering van de stappen. Bij elke stap heb ik daarom een pictogram gezocht. Ik gebruik deze als visualisatie voor de volgorde van de kringactiviteiten. (Opbouw van de les) Weten wat er komt en hoe je dat gaat doen helpt kinderen om te focussen en helpt jou ook als leerkracht om de stappen niet te vergeten in alle hectiek van een kleuterkring. 

 

Het EDI model in 7 stappen

 

1. Activeren van voorkennis.

Doe dit vooral met beeldmateriaal. Laat bijvoorbeeld een foto zien op je digibord van de voorgaande activiteit, laat een plaatje zien uit een boek of zoek een afbeelding op het internet die bij jouw groep de voorkennis activeert. Laat de kinderen dit even bekijken en ga dan snel over op “weet je nog toen wij…”

20150302_140639Laat de kinderen niet teveel reageren anders zitten ze al snel op een heel ander spoor dan de bedoeling is. Zeker voor leerlingen met een TOS kan dit erg verwarrend worden.

Het pictogram voor activeren van voorkennis  is bij mij deze. project

 

2.Benoem je lesdoel met een pictogram en met woorden.

 

Ik kies hier voor de “denk-Picto”.  

gedachten leegLamineer het pictogram en gebruik de lege ruimte om eventueel een kernwoord of een symbool op in te vullen met een whiteboardmarker. Denk aan de cijfers 1-2-3 wanneer je iets gaat doen met tellen, een meetlat bij een meetactiviteit of letters/woorden bij een klankherkenningsoefening of rijmactiviteit.

Probeer steeds dezelfde symbooltjes te gebruiken bij soortgelijke activiteiten. Vooral voor structuurgevoelige kinderen is dat erg fijn.
Je kunt ook vaste denkpictogrammen maken met cijfers voor een rekenactiviteit, letters voor een taalactiviteit, een boekje, een meetlat, een klokje, enz.?

 

3.Instructie geven mèt materialen.

 

Dit is een inkoppertje natuurlijk en is volgens mij in elke  kleuterklas onmisbaar. 

20150106_115000Denk goed na over die materialen. iedere instructie kun je trouwens visueel ondersteunen. Het kan ook een groot vel papier zijn (Flip-overbord) of je digibord waarop je visueel maakt wat bijvoorbeeld rijmen is en hoe je dat ook kunt zien aan het woord.Het pictogram voor de instructie is bij mij:luisteren leerkracht

 

4.Controleren van begrip.

Hiervoor gebruik ik graag de denkstokjes. Alle namen van de leerlingen staan geschreven op lollystokjes, die in een beker staan. Ik benoem het begrip “denktijd”. Ik leg uit dat ik een vraag stel maar eerst denktijd geef. Ik maak dit ook visueel door het denkgebaar te gebruiken.(vinger naast je voorhoofd en denkrimpel creëren). Deze manier is voor kinderen met een vertraagde taalverwerking ideaal om rustig te kunnen nadenken over de vraag. Geef dan ook wat ruimere denktijd en herhaal de vraag nog eens een paar keer.

Ook het overleg met schoudermaatjes is mogelijk maar wel heel basaal. 
Ik geef de kinderen een directe vraag waar ze 30 seconden over mogen praten. De tijd bij de denkstokjes en het eventuele schoudermaatjesoverleg maak ik zichtbaar met een timer op het digibord.

Eind groep 2 zou je de tijd steeds wat kunnen verlengen. Taalzwakke kleuters vinden overleggen trouwens het aller moeilijkste wat er is. Dus geef ze een concrete vraag zoals: “bedenk 1 ding wat je doormidden kunt snijden” (n.a.v. het woordcluster: doormidden). Houd de tijd kort, zodat de aandacht blijft bij de vraag voordat ze zichzelf weer verliezen in elkaar.

Het pictogram voor controleren van begrip is bij mij deze.

 

Dit is mijn pictogram voor schoudermaatjesoverleg.fluisteren 2 (1)

5.Begeleide inoefening.

In het boek wordt duidelijk uitgelegd hoe je begeleide inoefening kunt opbouwen volgens een 3 stappenplan.

1) Elke stap voordoen en alles laten herhalen door de kinderen.

2) Stap 1 voordoen en de rest van de activiteit aan laten vullen door de leerlingen.

3)De leerlingen voeren een voorbeeldopdracht alleen uit.

Hoe zie ik dit voor me bij mijn kleuters? Doe dit vooral met tastbaar materiaal en niet met werkbladen. Bouw samen in die hiervoor genoemde stappen bijvoorbeeld een gemetseld muurtje van kleine blokjes. Zoek samen kaartjes met woordbeelden en luister/kijk of ze rijmen. Laat de leerlingen dit in tweetallen of kleine groepjes doen in de kring. 

IMG_0361Geef ze per tweetal bijvoorbeeld een hoepel om de opdracht binnen een bepaalde oppervlakte uit te voeren. Doe het dus ook zelf voor in zo’n hoepel. Het pictogram voor overleg èn begeleid inoefenen is bij mij hetzelfde omdat je ook hier overlegmomenten hebt.

 

6.Belang van het lesdoel herhalen.

Dit vind ik een lastig onderdeel dat ik eerlijk  gezegd tot nu toe vaak vergat. De leerlingen moeten benoemen wat het doel ook weer was en waarom dit belangrijk is. Dit is voor taalzwakke kinderen een hele opgave. Hier komt eventueel het denkpictogram weer goed van pas. Je kunt er immers naar wijzen en de kinderen laten benoemen wat we ook weer gingen leren. Maar eigenlijk zit je dan al te evalueren toch? Het belang van het lesdoel benoemen laat ik dus graag aan hogere groepen over.

7.Les-afsluiting en Evaluatie.

Volgens het ADImodel zou je hier over moeten gaan op zelfstandige verwerking en geven ze in het boek een voorbeeld van een kleuterklas en een werkblad om de leerstof daarna te verwerken en te evalueren. Zoals Juf Janneke ook al schrijft in haar artikel haak ik hier af. Kleuters verwerken de leerstof tijdens het spel of het werken met ontwikkelingsmateriaal gedurende de dag of de week erna. Het is natuurlijk belangrijk dat jij als leerkracht die materialen beschikbaar laat zijn in een van de hoeken of tijdens een werkles/kleine kring. Zodat de leerlingen geprikkeld worden om het nog eens zelfstandig of samen met jou te herhalen en te verwerken. Komt het niet vanzelf uit de kinderen, dan ga jij meespelen in die hoek en breng je het nog eens spelenderwijs onder de aandacht. Je kunt ook specifieke opdrachten geven in de hoeken maar vaak is de kringactiviteit al sturend genoeg geweest en moet je de speel-leermomenten daarom even laten gebeuren volgens mij. 

(En natuurlijk mag daar af en toe best eens een werkblad bij in groep 2.)

Ik sluit de les daarom af met het evaluatiepictogram en bespreek kort hoe het ging wat betreft de regels van de kring en de deelname van de groep.

Het Pictogram voor de evaluatie is bij mij deze. 

positieve en negatieve puntjes

 

Ook verwijs ik hierbij weer terug naar het eerste pictogram met het doel van de les.
Al die pictogrammen (totaal 6) maak je natuurlijk niet te groot en hang je, of leg je, op volgorde van links naar rechts (leesrichting)  in de buurt van de kring.
Zoek een plek die voor jou en de kinderen zichtbaar is maar niet storend. Voor juf en kinderen een fijn visueel geheugensteuntje.

Dit is mijn manier om dit jaar het ADImodel een beetje meer “des kleuters” te maken. Hoe doe jij dit in jouw klas?

De pictogrammen zijn  hier op mijn Yurls te downloaden.

 

Gebruik jij EDI in jouw groep?

De (on)mogelijkheden van Directe Instructie in de (speciale) kleuterklas!

Jawel hoor!! Ook ik heb eindelijk het boek gelezen van Marcel Schmeier : Expliciete Directe Instructie.  pica-edi-siteHET onderwijsboek van het jaar voor het werken met het ADIModel! Mijn verwachtingen van dit boek waren hoog gespannen, na een aantal studiedagen bij ons op school die wat aarzelend waren ontvangen. Na 2 studiedagen werd de meerwaarde ons wel duidelijk. Echter, de praktijk? Lees hier verder voor het artikel.

Wil jij creatief aan de slag met taal en digitale tools?

Bekijk dan al mijntrainingen in de Digitaalspeciaal Online Academy!

Volg vanuit je eigen huiskamer op jouw eigen tempo en tijdstip mijn online trainingen en masterclasses.

Via deze mailinglijst ontvang je meteen een kortingscode waarmee je kortingen kunt krijgen tot 50%!
Ook ontvang je als eerste het laatste nieuws over de Digitaalspeciaal Online Academy.

Bedankt! Je bent succesvol ingeschreven. Ik beloof je dat ik je niet ga spammen, wil je echter toch uitschrijven dan kan dat natuurlijk altijd onderaan elke mail. Bij Gmail en Hotmail komen mijn mails vaak in SPAM terecht. Wil geen enkele mail missen? Voeg mijn mailadres dan toe aan jouw lijst met vertrouwde contacten of bij Gmail aan de mailbox Primair. Groet, Marita

Pin It on Pinterest