Op onze school werken wij volgens het lesmodel ADI of EDI, oftewel het Activerende (of Expliciete) Directe Instuctiemodel. Ik schreef hier al eerder een artikel over waarin ik aangaf dat ik dit bij kleuters toch best lastig vind. En eerlijk gezegd pas ik het ook niet altijd toe. Soms zijn alle fasen gewoon niet in een kringactiviteit of andere les te vangen. Dan lopen ze simpelweg door je dag of weekprogramma heen.
Daarnaast werk ik met kleuters met een TOS en wil ik het liefst elke dag een uitdagend aanbod bieden binnen mijn thematisch onderwijs met betekenisvolle taal als uitgangspunt.
Deze week kwam onze teamleider bij mij in de klas om dit te observeren en te beoordelen met een heuse checklist, dus had ik er uiteraard even goed over nagedacht.
Wij zijn bezig met thema dino’s. Logisch dat dit mijn onderwerp werd. In mijn projectvoorbereiding deze week waren de doelen samenwerken, meten en emoties aan de beurt. Dus de les met de handpop was al gepland. nu nog even nadenken of dit in het ADI model gegoten kon worden. Wanneer er iemand met een checklist naar je les komt kijken wil je toch goed voor de dag komen natuurlijk.
Wanneer je zo over nadenkt is dit vreemd, het ADI model zit eigenlijk altijd in je lessen verweven maar bij kleuterlessen loopt het een vaak over in het ander, momenten zijn flexibeler en we werken de hele dag (of week) door aan verschillende doelen en lessen.
Het is niet echt opgedeeld in een rooster, het is eigenlijk all-inclusive onderwijs 🙂
Maar goed, terug naar mijn les deze week.
Vorige week hadden we al een brief van de dinojager ontvangen en vandaag hadden we dus toch echt een Driehoorn in de klas ontdekt die zijn kudde kwijt was.
Hoe heb ik de les ingedeeld volgens de officiële fasen van het ADI Model?
Ik zal ze hier in het kort omschrijven, heb je tips voor verbetering, laat het me vooral weten.
Voorkennis activeren>Weet je nog dat we vorige week een brief hadden gekregen? Wat stond er ook weer in? (Er volgt een kort gesprekje en daarna horen we een geluidje en vinden we uiteindelijk de Driehoorn.
Doel van de les benoemen> Wat zou die Driehoorn willen van ons? Na wat vragen van de juf blijkt dat hij moe is, en al drie dagen niet meer heeft geslapen. Hij wil na een lekker dutje wel terug naar zijn kudde maar hij durft niet goed meer te gaan slapen want zijn oude hol is klein, nat geregend en ook nog half ingestort tijdens een aardbeving. Kunnen wij niet een fijn hol voor hem bouwen? Dat zullen we dus maar gaan proberen te doen vandaag!
Instructie>Maar wat wil die Driehoorn eigenlijk voor hol? Na een spannend gesprek weten we precies wat hij wil. Of we voor hem een hol willen maken met drie belangrijke kenmerken. Het moet stevig zijn, goed passend zijn en met een dak tegen de regen. Deze drie voorwaarden noteren we op een flapover om niet te vergeten.
Controleren van begrip> Ik laat nu nog even met de beurtstokjes iedereen verwoorden wat we nu weten en ik controleer of iedereen de opdracht van de Driehoorn goed heeft begrepen.
Controlevragen zijn onder andere:
hoe komt de Driehoorn bij ons in de klas?
Waarom is de Driehoorn zo moe?
Waarom is de Driehoorn een beetje nat?
Wat wil de Driehoorn van ons als hulp?
Waar moeten we op letten bij het bouwen van een schuilplaats (3 dingen)
Hoe gaan we testen op stevigheid?
Hoe gaan we testen op waterdichtheid?
Hoe gaan we testen op grootte?
Bij deze laatste drie dingen laat ik de kinderen wat ideetjes aanleveren (waarbij ik aanstuur op een bewegende ondergrond en een plantenspuit uit de klas).
Begeleide verwerking> We werken samen een voorbeeld in de kring uit met een beperkte hoeveelheid blokken en evalueren na de bouw met 3 testen of alles klopt.
Is het dak waterdicht? (We testen dit met een plantenspuit.)
Is het hol passend en fijn? (We testen dit met de Diehoorn erin en vragen het hem.)
Is het hol stevig genoeg om een aardbeving te doorstaan? (We testen dit door de ondergrond van het hol wat heen en weer te schudden.)
Evaluatie en vooruitblik> Is het gelukt? Nee, de aardbevingstest gaf een instortingsgevaar. Dat moet beter dus. De kinderen hebben genoeg ideeën en kunnen niet wachten om zelf aan de slag te gaan. Toch raakt de concentratie en de luistergerichtheid nu echt op. Goed samenwerken zal nu echt niet meer lukken.
We sluiten daarom af  met de mededeling dat we vanmiddag
aan de slag gaan in groepjes van 2 of 3 leerlingen. Ze mogen het dan zelf nog eens proberen. We doen dit tijdens het rekencircuit. Ik geef dit aan met de dagritmekaarten.
Zelfstandige verwerking> Die middag herhalen we het doel van de les, controleren we kort het begrip nog een keer met de visuele ondersteuning van de flapover en mogen ze aan de slag met een afgemeten aantal blokken, plankjes en sponsjes in een circuit.
Daarna per groepje test als evaluatie.
De meettest met de dino. Past hij er goed in?
De regentest met een plantensproeier. Blijft de Driehoorn droog?
Daarna de aardbevingstest( de tafel bewegen) Is het hol stevig gebouwd?
Tijdens het circuit begeleid ik steeds twee groepjes aan 1 tafel en de andere kinderen zitten verdeeld over twee groepstafels en zijn zelfstandig aan de slag met andere activiteiten. We maken foto’s van de resultaten en bekijken elkaars werk en geven advies of tips door.
Eindevaluatie: De kinderen vonden het heel leuk en hebben van alles geleerd over stevig bouwen en passend maken. Ze willen nu een nieuw hol maken in de bouwhoek, met meer blokken. Morgen weer verder dus.  De driehoorn slaapt dus maar weer een nachtje op een kussentje op de thematafel. 🙂
Oh ja,  volgende week mijn functioneringsgesprek, hoeveel boxen zullen er aangevinkt zijn op de checklist van het ADI Model?
Picto’s die ik gebruik voor de ADI-les zijn hier te downloaden.
Ons thema in de kleutergroep is momenteel Dinosaurussen. Wanneer je deze site volgt is dit je waarschijnlijk niet ontgaan :-).
De taaldoelen tijdens dit thema zijn, naast uiteraard woordenschatuitbreiding, onder meer logisch redeneren en begrijpend luisteren. Voor deze doelen heb ik een Kahoot-quiz gemaakt. Ik speel de kahoot-quiz in het begin van het thema en herhaal hem aan het eind. Hoe ik een kahoot-quiz voor kleuters maak kun je hier lezen.
Het mooie van een Kahoot-quiz is dat je na afloop de resultaten kunt downloaden en dus kunt vergelijken met de tweede afname. Ik zag bijvoorbeeld de eerste keer ook een paar kinderen die duidelijk moeite hadden met de woorden maar ook erg onzeker werden van de tijdsdruk. Voor elke vraag had ik 30 seconden bedenktijd ingevuld. Ik zou de quiz met dit kleine groepje kunnen herhalen voordat ik hem met de hele groep nog eens uitvoer. Pre- en re-teaching dus. De achtergrondmuziek (standaard bij Kahoot) zet ik sowieso uit om extra stress te voorkomen. Vooral kinderen met taalprobemen hebben snel last van omgevingsruis dus is de achtergrondmuziek het eerste wat ik weghaal.
Naast de Kahoot-quiz heb ik echter ook een omnidule gemaakt met dinosaurussen als thema. In het digitaal platform Omnidu kun je makkelijk je eigen woorden of begrippen toevoegen en zo snel een spel creëren. Ik heb hierin dezelfde woorden en begrippen gebruikt als in de Kahoot quiz. De omnidule werkt deze keer dus als een oefening met de kahoot als graadmeter voor het leerrendement. Ik vind dit een hele fijne combinatie om toe te passen bij (taalzwakke)  kleuters. De omnidule kun je goed inplannen tijdens een werkuurtje. De verschillende werkvormen van de omnidule zijn uitdagend en je kunt de app eventueel vastzetten met begeleide toegang of Zuludesk. Voor taalzwakke kinderen is deze app prima omdat hij geen onnodige afleidingen heeft maar toch genoeg uitdaging biedt. De app werkt ook heel simpel om zelf te vullen met jouw eigen leerstof van dat moment.
Wil je meer lezen over omnidu, lees dan hier verder. Voor deze speciale omnidule ga je naar www.omnidu.nl en zoek in het zoekvenster naar “terug naar de dino’s”.
Probeer het eens uit!
Interesse in een workshop rondom de mogelijkheden met Taal en ICT? Neem contact op via het contactformulier.’Â
Dit thema is altijd weer een zeer aansprekend thema in een (kleuter)groep. Dino’s spreken tot de verbeelding en welk kind heeft er nu niet een knuffel of speelgoed-dino in zijn of haar collectie. In de bouwhoek zitten bij ons dan ook standaard een aantal dino’s tussen het wereldspel-materiaal. Maar wat doe je met dit thema in de klas? Lees hieronder hoe wij dit hebben aangepakt.
Verschillende onderdelen binnen het thema
Dit jaar hadden we het groots aangepakt en er een compleet thema aan gewijd. Dat betekent in ons geval 4 weken lang (met een eventuele 5e uitloopweek) alles in het teken van Dinosauriërs.Â
Onze groep bestond uit 11 jongens en 4 meisjes maar allemaal vonden ze dino’s erg interessant. We kregen dan ook zeker die weken wel gevuld. Ideaal dus om allerlei onderdelen van dit thema uit te diepen.
We gingen bijvoorbeeld praten over de archeoloog, wat die doet en hoe die dat doet.
Zelf natuurlijk dingen ontdekken en schatten zoeken in het zand en in ijs.
We gingen praten over dino-baby’s die uit een ei komen en welke dieren er nog meer uit een ei komen.
Praten over dino-soorten en die maten vergelijken met allerlei andere dingen. Voorwerpen vergelijken met elkaar dus. Bijvoorbeeld: hoe lang waren de Dino’s en hoeveel kinderen is dat achter elkaar?
We gingen praten over skeletten en botten van dino’s, van andere dieren en over de musea waarin je die kunt gaan bekijken. Hoe werkt het eigenlijk in een museum?
We gingen praten over camouflage, waarom dat zo belangrijk was in de dino-tijd maar ook hoe de dieren en de mensen dit nog steeds gebruiken.
En natuurlijk gingen we praten we over dino’s, de moeilijke namen die ze hebben, wat ze aten en waar ze woonden? Maar vooral ook waarom ze er nu niet meer zijn. Wat een vulkaan, een aardbeving en Lava eigenlijk is. Heel veel gesprekken met nieuwe woorden dus.
Visualiseren in het thema
Tijdens al deze gesprekken komt er enorm veel taal voorbij die we noteren in mindmappen, tekeningen, woordkaarten, en gevisualiseerde leeslessen. Het is voor leerlingen met een taalontwikkelingsstoornis belangrijk om nieuwe taal te kunnen plaatsen in de juiste semantische netwerken. Losse woorden oefenen heeft weinig nut. Zodra woorden in zinnen en contexten worden aangeboden, in woordwebben of met betekenisvolle context, beklijven ze beter. Visualiseren is dus noodzaak en draagt echt bij aan de taalontwikkeling.
Diverse hoeken in het dinothema
Daarnaast werd ons lokaal een echte dino belevenis. De huishoek werd een interactief dinomuseum geworden met een open “vitrinekast” , een speelhoek en een lees- en kijkhoek.
Schatgraven in de zandtafel
De zandtafel is een plek geworden waar de “archeoloog in de dop” kan graven naar schatten en kleine dino’s. We verstopten allerlei kleine dinofiguurtjes en andere dieren onder het zand. Ook verstopten we plastic botten onder het zand. Bij de tafel hingen we een cijfer, dit was het aantal schatten wat gevonden moest worden. Zo werd het meteen een rekenactiviteit.
De Leeshoek en de rekenhoek
De lees en rekenhoek stond vol met woordkaarten, foto’s en tel-materiaal van dino’s. Hier konden de lastige namen van de dino’s of de onderdelen van een dino zoals de staart, de poten en de bek in letters naast een kleuterplaat of op een werkblad worden gestempeld of geschreven. Ook mochten er verhalen of brieven worden geschreven aan de Dinojager.
De dino thematafel
Op de thematafel stonden de spullen waar alleen maar naar gekeken mocht worden (omdat ze te kwetsbaar waren) en natuurlijk de boeken die tijdens die week centraal stonden. regelmatig gebruikten we dit materiaal tijdens kringgesprekken.
De verteltafel
Op de verteltafel konden de verhalen van de dinoboeken nagespeeld worden of kon er vrij worden gespeeld met het natuurlijk materiaal en diverse dinofiguren.
Digitale aanvullingen voor thema dino
Op de iPads bekeken we de dino’s met de app van Albert Heijn in 3D, we speelden een dinospel en we leerden de woorden van de dino’s met een omnidule.
Via het platform Omnidu heb ik deze omnidule zelf gemaakt. De leerlingen oefenden hiermee de woorden die we in dit thema steeds weer gebruikte. Benieuwd naar deze tool? Ga naar de website www.omnidu.nl en zoek op de naam: Terug naar de dino’s.
Kahoot in het dinothema
Verder speelden we een zelf gemaakte Kahoot over dino’s om te kijken wat we allemaal al wisten over dit thema. Dit deden we aan het begin, maar ook nog een keer aan het eind van het thema.Â
Klik hier voor de link naar de Kahoot! Hij is door mijzelf gemaakt voor kleuters, dus met afbeeldingen. (De leerkracht leest de vraag voor en de leerlingen kiezen de juiste afbeelding.)
Aanvulling van de Kleuteruniversiteit
Tijdens deze themaweken werkten we met het project van de kleuteruniversiteit als leidraad. De activiteiten die hierin staan gebruikten we en vulden we aan met extra auditieve oefeningen, filmpjes, concreet materiaal en  de betekenisvolle taalbeleving.
Onze yurlspagina was daarvoor gevuld met filmpjes, spellen en links naar werkbladen en de leerlingenyurls is gevuld met dino-liedjes, dino-filmpjes en dino-spelletjes.
Alles om de woordenschat, het coöperatief werken, de beginnende geletterdheid en beginnende gecijferdheid in het thema dino’s te gieten was aanwezig en voorbereid. Mijn leerlingen hadden aan het eind van dit project dan ook een flink aantal kerndoelen bereikt.
Ben jij trouwens nog op zoek naar dino materiaal voor in je klas of mag je nieuw materiaal bestellen voor het nieuwe schooljaar? Kijk dan eens naar Playmobil in dit thema. Het is onverwoestbaar en prachtig om te zien. Wel duur, maar een goede investering lijkt mij. En de kinderen zijn er dol op.
Onderzoekend leren en verhalend ontwerpen
We gingen ook onderzoekend leren via een verhalend ontwerp. Met de komst van een handpop van een dinosaurus kwam er een probleem in de klas. Dit probleem startte ik op met een brief van een dinojager die hulp zocht en meteen iets vertelde over het nut van camouflage. Via het verhalend ontwerp bracht ik een onderzoeksvraag in de groep.
De Driehoorn zoekt een slaapplek. Zijn hol is ingestort, hij zoekt zijn moeder maar ook een plekje om te slapen met een dak wat niet opnieuw in stort bij een aardbeving. Dit probleem gaan we samen bespreken en een oplossing ervoor zoeken in groepjes. Samen ontdekken wat de beste manier is om iets te bouwen wat niet instort natuurlijk. Ook gaan we bedenken wat de beste manier zal zijn om de moeder te vinden (sporen?) Daarna gaan we dit presenteren aan elkaar.
Aan de slag met thema dino’s
Zoals je ziet hebben wij dit thema in allerlei dimensies uitgewerkt. Ook vanuit de ouders kregen we veel reacties over het enthousiasme dat ook thuis doorklonk. Het was dan een razend succes en er werd maanden daarna nog over nagepraat. Ben jij ook enthousiast over dit thema?
Heb jij nog leuke aanvullingen voor het dinothema?
Meld je hier aan en ontvang niet alleen de checklist maar ook meteen maandelijks de nieuwsbrief met het laatste nieuws van de site en het laatste nieuws over acties en evenementen. Ook ontvang je meteen toegang tot alle gratis downloads.
Uitschrijven is altijd en op ieder moment mogelijk.
Bedankt!
Je bent succesvol ingeschreven. Ik beloof je dat ik je niet ga spammen, wil je echter toch uitschrijven dan kan dat natuurlijk altijd onderaan elke mail.
Bij Gmail en Hotmail komen mijn mails vaak in SPAM terecht. Wil geen enkele mail missen? Voeg mijn mailadres dan toe aan jouw lijst met vertrouwde contacten of bij Gmail aan de mailbox Primair.
Groet, Marita
Wil jij creatief aan de slag met taal en digitale tools?
Bekijk dan al mijntrainingen in de Digitaalspeciaal Online Academy!
Volg vanuit je eigen huiskamer op jouw eigen tempo en tijdstip mijn online trainingen en masterclasses.
Via deze mailinglijst ontvang je meteen een kortingscode waarmee je kortingen kunt krijgen tot 50%! Ook ontvang je als eerste het laatste nieuws over de Digitaalspeciaal Online Academy.
Bedankt!
Je bent succesvol ingeschreven. Ik beloof je dat ik je niet ga spammen, wil je echter toch uitschrijven dan kan dat natuurlijk altijd onderaan elke mail.
Bij Gmail en Hotmail komen mijn mails vaak in SPAM terecht. Wil geen enkele mail missen? Voeg mijn mailadres dan toe aan jouw lijst met vertrouwde contacten of bij Gmail aan de mailbox Primair.
Groet, Marita
Doel van de les benoemen> Wat zou die Driehoorn willen van ons? Na wat vragen van de juf blijkt dat hij moe is, en al drie dagen niet meer heeft geslapen. Hij wil na een lekker dutje wel terug naar zijn kudde maar hij durft niet goed meer te gaan slapen want zijn oude hol is klein, nat geregend en ook nog half ingestort tijdens een aardbeving. Kunnen wij niet een fijn hol voor hem bouwen? Dat zullen we dus maar gaan proberen te doen vandaag!
Instructie>Maar wat wil die Driehoorn eigenlijk voor hol? Na een spannend gesprek weten we precies wat hij wil. Of we voor hem een hol willen maken met drie belangrijke kenmerken. Het moet stevig zijn, goed passend zijn en met een dak tegen de regen. Deze drie voorwaarden noteren we op een flapover om niet te vergeten.
Controleren van begrip> Ik laat nu nog even met de beurtstokjes iedereen verwoorden wat we nu weten en ik controleer of iedereen de opdracht van de Driehoorn goed heeft begrepen.
Begeleide verwerking> We werken samen een voorbeeld in de kring uit met een beperkte hoeveelheid blokken en evalueren na de bouw met 3 testen of alles klopt.
Tijdens deze themaweken werkten we met het project van de kleuteruniversiteit als leidraad. De activiteiten die hierin staan gebruikten we en vulden we aan met extra auditieve oefeningen, filmpjes, concreet materiaal en  de betekenisvolle taalbeleving.
