Review Ondersteunend tekenen (bij TOS)

Review Ondersteunend tekenen (bij TOS)


Ondersteunend tekenen (bij TOS)

In deze review meer over  het boek  van Pien van der Most over ondersteunend tekenen (bij TOS).
TOS ofwel taalontwikkelingsstoornis blijft een van de meest onbekende diagnoses. 
In dit zeer praktische boek wordt de focus gericht op ondersteuning van de communicatie door de kern van het verhaal mee te tekenen.

Wat is ondersteunend tekenen?

Op de website van Pien is de volgende definitie te vinden:

Ondersteunend tekenen is het in beeld brengen van gesproken taal voor extra heldere communicatie.
Gesproken taal + tekeningetjes ter ondersteuning.

Ondersteunend tekenen is een belangrijk hulpmiddel om taal makkelijker te kunnen uiten, volgen, onthouden en verwerken. Het helpt onder andere bij het leggen van verbanden, het op elkaar afstemmen en het voorkomen van miscommunicatie.
Ook kunnen met tekeningen emoties makkelijker geuit worden en bevordert het ondersteunend tekenen de ontwikkeling van innerlijke taal en executieve functies. Daarnaast biedt het houvast om een verhaal te kunnen vertellen.

Door ondersteunend tekenen werk je tegelijkertijd aan heel veel aspecten van de communicatie welke lastig zijn voor mensen met een TOS of een communicatieve uitdaging.

Samenvattend:

  • Ondersteunend tekenen zorgt voor een goede taalverwerking en door het visuele anker wordt de boodschap beter onthouden.
  • In beeld scheid je de hoofdzaken van de bijzaken.
  • Gesproken taal wordt beter begrepen met een plaatje erbij.
  • Ondersteunend tekenen verheldert en helpt daarmee het begrijpen en ontwikkelen van gesproken taal en woordenschat.
  • Door het gebruik van  ondersteunend tekenen geef je jezelf én het kind/de jongere tools om makkelijker tot spreken te komen. (eigen regie).

In dit praktische handboek ervaar je de kracht van tekeningetjes die ter plekke ontstaan. Je zult merken hoe nuttig deze vorm van ondersteuning is bij taal en emoties en in de communicatie; voor leerkrachten of andere onderwijsprofessionals, maar ook voor ouders en andere begeleiders. Ondersteunend tekenen kun je leren. En daar hoef je niet goed voor te kunnen tekenen!

 

Mijn mening

Al sinds juni 2020, toen ik Pien interviewde voor mijn podcast TOS en de digitale wereld, ben ik fan van alles wat ze doet
Met dit boek krijg je alle handvatten om aan de slag te gaan met ondersteunend tekenen (OT).
Het boek staat boordevol praktische tips, opdrachten en heel veel informatie rondom situaties in de praktijk, volle hoofden, emotieregulatie, innerlijke taal, EF en ToM en oudergesprekken in combinatie met OT.
Heb je altijd al eens een workshop of masterclass willen volgen bij Pien? Of is het weer een tijdje geleden en wil je weer een opfrisser?
Dan is dit boek de oplossing.
Bekijk ook zeker de facebookpagina van Ondersteunend Tekenen bij TOS / STOS voor een volledige video over het boek en de inhoud.
Hier vind je ook regelmatig nieuws over Webinars of masterclasses en krijg je informatieve filmpjes over ondersteunend tekenen te zien.
Pien haar enthousiasme en missie even zelf beluisteren?
Ga dan naar ons podcastgesprek waarin ze jou ook zeker enthousiast zal maken om deze mooie, superhandige en waardevolle tool toe te voegen aan jouw persoonlijke toolbox!

Auteur van dit boek

Pien van der Most

Pien van der Most is van origine logopedist, waarvan 14 jaar in het cluster 2 onderwijs en 4 jaar Ambulant Begeleider Passend Onderwijs. Sinds 2018 heeft ze haar eigen bedrijf als trainer in ondersteunend tekenen, met als specialiteit bij taalontwikkelingsstoornissen. Haar missie naast TOS op de kaart zetten: zorgen dat leerlingen met (en zonder) TOS zich dankzij ondersteunend tekenen gehoord, gezien en begrepen voelen.

ISBN  9789493209657
Omvang:  192 pagina’s
Uitvoering:  paperback

Heb jij dit boek al gelezen?

Laat me weten wat je ervan vond in een reactie hieronder

TOS als onderwijskwestie

TOS als onderwijskwestie

Vakantie inspiratie

In juni van dit jaar was ik een weekend in Londen met mijn dochter en bewonderde ik WestMinster Abbey. Wat een prachtig paleis en wat een imposante restauratie was daar tegelijkertijd aan de gang. Het paleis en de Big Ben stonden in de steigers voor restauratie. Ondanks de vele toeristen die speciaal kwamen, moest de restauratie natuurlijk gewoon doorgaan.   

Onderwijsland onder constructie

De vergelijking met het onderwijs vond ik later toepasselijk. Sinds de invoering van de wet op passend onderwijs in 2012 is ons onderwijsland ook onder constructie. Alle professionals hebben sindsdien de zeilen bij moeten zetten om voor iedere leerling een passend onderwijsaanbod te bieden. Dit verloopt niet altijd vlot en de professionalisering van onderwijspersoneel binnen het reguliere onderwijs laat helaas nog steeds te wensen over. Leerkrachten voelen zich handelingsverlegen en overspoeld door werkdruk. In de tussentijd gaat de dagelijkse praktijk gewoon door en worden leerlingen met allerlei zorgplannen en dikke zorgdossiers zo goed en ze kwaad mogelijk begeleid binnen het reguliere PO in plaats van op het speciaal onderwijs. Passend onderwijs, een krachtig concept maar zonder stevig fundament gedoemd te mislukken. De leerkracht moet professionaliseren, maar wanneer? Een dag heeft toch echt maar 24 uur.
Tijdens mijn zomervakantie kwam ik op het spoor van Simone Sarphatie. Ik kwam haar tegen via Social Media en raakte geïnteresseerd in haar website. Ze schrijft op haar website Sarpathie onderwijs en onderzoek  over haar missie om in samenwerking met onderwijsprofessionals,   schoolorganisaties te begeleiden bij het ontwikkelen van passend onderwijs en bijbehorende arrangementen. Daarnaast heeft ze een speciale ontmoetingsplaats gecreëerd. Het Paleis voor onderwijs. Dit schrijft ze erover op haar website.

Het Paleis voor Onderwijs

Mijn symbolische plek voor alles wat met onderwijs te maken heeft.

Het staat voor mijn missie om het onderwijs weer het aanzien te geven dat het verdient: belangrijk en indrukwekkend.

“Simone Sarphatie”

Lees hier meer op de speciale website.

Dit maakte mij nog nieuwsgieriger natuurlijk. Ik ontdekte haar podcastserie “De onderwijskwesties”. Zij heeft met deze serie  podcasts in heel veel verschillende gesprekken, vanuit verschillende invalshoeken, naar het onderwijs in Nederland gekeken en professionals geïnterviewd.

Podcasts over onderwijskwesties

Via haar website kon je jezelf deze zomer inschrijven om een aantal keer per week zo’n podcast-link in je inbox te ontvangen. Dit vond ik handig, want je kunt dan zelf je tijdstip en dag uitkiezen om de informatie te beluisteren. Ik heb dit gedaan en een paar podcasts zijn mij bijgebleven. De podcasts ove TOS en over selectief Mutisme. Deze wil ik graag hier met jullie delen. Klik op de links hieronder om deze podcast te beluisteren.

Podcast #81 - TOS op de basisschool

Een taalontwikkelingsstoornis (TOS) is een van de meest voorkomende stoornissen bij kinderen. Dat betekent dat iedere leraar ermee te maken krijgt en dat gemiddeld in elke klas van dertig kinderen twee kinderen een TOS hebben. Het komt hiermee vaker voor dan ADHD en veel vaker dan autisme. Een inhoudelijk gesprek met Bernadette Sanders, auteur van ‘Taalontwikkelingsstoornissen in de klas – Praktische handelingsadviezen en tips’. Meer informatie overhet boek van Bernadette Sanders, lees dan hier verder.

Zomerpodcast 13 - Over selectief mutisme

Een heldere uitleg over selectief mutisme van Eustache Sollman. Hij is ambulant begeleider en een expert op het gebied van selectief mutisme. In deze podcast vertelt hij over deze angststoornis en over het boek wat hij daarover aan het schrijven is.   Zijn boek Breek de stilte (uitgeverij Pica) wordt verwacht in november 2018.
 

Heb je liever een boek in handen?

Alle Podcasts zijn verschenen in dit handzame boek, te bestellen via de website van Simone Sarphatie. Het boek geeft een positief en realistisch beeld van het onderwijs. Ook met kritische geluiden, maar steeds met een constructieve intentie, kijkend naar oplossingen en kansen.

Mijn mening

Door het beluisteren van de podcasts  van Simone krijg je meer inzichten en gaat de diagnose TOS of Selectief Mutisme ineens meer leven voor jezelf. Je krijgt tips, adviezen en handige handvatten op een rijtje. twee waardevolle audiodocumenten dus voor je eigen professionalisering. Handig is ook dat je ze  simpel kunt beluisteren tijdens bijvoorbeeld een wandeling of sportactiviteit.  

Beluister jij wel eens een podcast?

 
Filosoferen met praatplaatjes

Filosoferen met praatplaatjes


Filosoferen met kinderen, kan dat?

Filosoferen wordt vaak in combinatie gebruikt met volwassenenen. Praten over diepgaande onderwerpen, moeilijke vragen stellen en doordenken over thema’s.
Met kinderen kun je dit ook doen
Filosoferen is dan bijvoorbeeld praten met kinderen over abstracte thema’s als:

  • “Van wat wordt je het meest gelukkig?”
  • “Met wie zou je vrienden willen zijn?”
  • “Kun je alles kopen?”

Zoals  jullie begrijpen doet dit een groot beroep op je taal-denk-vermogen.
Het nadenken over taal, het begrijpen van de vragen en het doordenken naar aanleiding van de antwoorden van anderen, vraagt enorm veel van dit taal-denk-vermogen.

Wat voor taaldomeinen worden aangesproken bij filosoferen?

 

De spraaktaalontwikkeling wordt opgedeeld in drie taaldomeinen:

  1. Taalvorm
    Dit is de spraakproductie, het produceren en verwerken van klanken, woorden en zinnen.
  2. Taalinhoud
    Dit is de woordenschat en en het leggen van verbanden tussen woorden en het begrijpen en vertellen van verhalen.
  3. Taalgebruik
    Dit is het voeren van gesprekken, het gebruiken van taal in de juiste situaties, met het juiste doel en de afstemming in de communicatie op de gesprekspartner.

Filosoferen doet een beroep op al deze bovenstaande taaldomeinen.

  • Je hebt een goed ontwikkelde taalvorm nodig om alle woorden, zinnen met hun vervoegingen en verbuigingen correct uit te spreken.
  • Je hebt bepaalde inhoud nodig, een bepaalde woordenschat om jezelf te verwoorden. Je moet verbanden kunnen leggen tussen woorden en zinnen.
  • Je moet een goed ontwikkeld gevoel hebben voor taalgebruik, immers je moet weten hoe je dingen kunt zeggen, rekening houden met je gesprekspartner en de juiste taal op jet juiste moment kunnen gebruiken.

Bij filosoferen voer je allereerst gesprekken!
Wanneer je het zo op een rijtje ziet, denk je niet meteen aan filosoferen met kleuters, en zeker niet met taalzwakke kleuters of kleuters met een TOS?
Toch kan dit heel goed gedaan worden met de praatplaatjes van de Filosofiejuf!

 

Een gesprek voeren met een TOS?

Leerlingen met een TOS hebben weten niet hoe ze een gesprek met een ander moeten beginnen en voeren. Tijdens een gesprek kunnen ze vaak van de hak op de tak springen, te veel praten, herhalen wat de ander zegt en geen onderscheid maken maken tegen wie ze praten.  Het is daarom een logisch gevolg dat ze door slechte ervaringen vaak een gesprek gaan ontwijken.

Maar kinderen met een TOS hebben juist die extra oefening nodig. Juist omdat ze dit van nature niet uit zich zelf ontwikkelen zullen wij als leerkrachten, ondersteuners en logopedisten het vaker met hen moeten inoefenen.

Een gesprek is daarom ook een van de belangrijkste pijlers van het taalonderwijs op een cluster 2 school. Alle thema’s en onderwerpen worden ondersteund met een gesprek en hierbij wordt visuele ondersteuning als cruciaal onderdeel gebruikt.

Lees hierover meer in mijn artikel over visualiseren en gesprekken voeren.

Praatplaatjes om te filosoferen met jonge kinderen

Met deze praatplaatjes, ontworpen door “De filosofiejuf” kun je alle kinderen laten nadenken over allerlei vragen.
Door de visuele ondersteuning van de plaatjes, en de bijbehorende vragen, zul je ook de kinderen met een TOS aanspreken.
Je zult ze meer moeten helpen bij het verwoorden door middel van bijvoorbeeld het visualiseren van het gesprek.
Je zult ze meer denktijd moeten geven door bijvoorbeeld het gebruik van gesprekstechnieken als herhalen en samenvatten of het gebruik van beurtstokjes, maar ook zij kunnen enorm plezier beleven aan dit soort andere gesprekken waarbij fantasie een mooie invalshoek kan zijn.
Denken met jonge kinderen gaat sowieso altijd het makkelijkst wanneer je over concrete voorwerpen en over mensen uit de wereld om hen heen een gesprek begint.
De praatplaatjes zijn uitermate geschikt om nu eens  op een andere, diepgaande manier met kinderen in gesprek te gaan.

Hoe zien de praatplaatjes eruit?

De set bestaat uit 50 kaarten met 50 illustraties op de voorkant en 48 daarvan hebben op de achterkant onderzoeksvragen en graafvragen. Deze laatste zijn vragen om door te graven in een onderwerp. 2 kaarten hebben een plus en een min teken op de achterzijde.
De kaarten met de illustraties zijn mooi vormgegeven en rustig van kleur. De vragen zijn duidelijk en prikkelen jou als leerkracht, maar ook de kinderen meteen om in gesprek te gaan.

Hoe werkt de set?

Met de vragen op de 48 vragen op de achterkant van de illustraties kun je met jonge kinderen een gesprek starten.
Bij elke vraag staan 5 graafvragen om het thema verder uit te diepen. De vragen benaderen het thema vanuit een originele invalshoek, want dat zorgt juist voor verrassende antwoorden. De vetgedrukte letters in de vraag geven het thema aan.
Bij de onderzoeksvragen zie je altijd een rijtje met kaarten genoemd ( uit dezelfde set) die je kunt gebruiken bij het gesprek.
Onderaan iedere kaart staat ook altijd een leuk citaat van een kind, om een indruk te krijgen wat je kunt verwachten.
Tenslotte vind je in de handleiding nog een drietal werkvormen waarmee je de praatplaatjes op een andere manier kunt inzetten en op de site van de filosofiejuf kun je vervolgens een gratis lesbrief hoe je de praatplaatjes kunt gebruiken bij creatieve denkoefeningen.

Zijn ze ook voor oudere kinderen geschikt?

Er bestaat tevens een set met 50 filosofische kaarten voor kinderen vanaf 6 jaar. Deze heet “Praatprikkels“. Aansluitend is er een bundel met verhalen en gedichten “Kan niet bestaat niet” .
Deze verhalen en gedichten zijn geschikt om als start voor een filosofisch gesprek te gebruiken. Zo kun je eerst voorlezen en daarna samen nadenken over de bijbehorende themavraag met behulp van de praattips uit het boek.

Op de site van de filosofiejuf vind je trouwens nog meer leuke tips, spellen, prentenboeken en ideeën om te filosoferen en te denken over taal met kinderen.

Praatplaatjes gebruiken bij ondersteuning op afstand

Uiteraard kun je de kaartjes goed gebruiken bij online ondersteuning.  Ze zijn super om een gesprek over op gang te brengen.
Voor TOSleerlingen is hier wel een extra uitdaging.
Wanneer je de kaartjes in een groep gebruikt luister je ook naar anderen en krijg je automatisch meer denktijd. Hierdoor word je vaak ook geïnspireerd door elkaar. Voor TOS Leerlingen is het reageren op een directe vraag vaak lastig door woordvindingsproblemen of problemen met taalproductie, zinsbouw of communicatieve redzaamheid. Geef daarom voorafgaand aan het gesprek een kaartje met een denkvraag via de mail of stuur een foto van het kaartje via Whatsapp. Zo kan de leerling er thuis al over praten met anderen en zijn mening vormen..

 

Conclusie

Filosoferen, gesprekken voeren en praten over allerlei onderwerpen is cruciaal voor de taalontwikkeling van kinderen.
Gesprekken voeren met een kleine of grotere groep zou, volgens mij, bij iedereen dagelijks op het rooster moeten staan.
De gesprekken waarin gefilosofeerd wordt kunnen zeker bij kleuters zeer verrassend verlopen.  Vanaf de kleuterleeftijd staan de kinderen er nog onbevangen in en kun je hier dus al perfect mee beginnen.
Een TOS of taalachterstand mag hiervoor geen belemmering zijn. Juist de vele aspecten van taal zoals die in een gesprek geoefend worden, oefen je hier op een betekenisvolle en kindvriendelijke wijze.

Deze kaartenset biedt een fijn houvast en kan op allerlei manier worden ingezet.
Met de verschillende werkvormen biedt deze set ook een paar mooie extra uitdagingen.
Zelf zet ik de kaarten bijvoorbeeld ook in als vervolg op een prentenboek, voor een thema opening of als start voor een kringgesprek wat aansluit op een gebeurtenis.

De praatplaatjes en praatprikkels vormen een aanrader voor iedere klas, wanneer je meer wilt met taal en gesprekken  in je groep!

Ben je geïnspireerd? Heb je een vraag?

Laat het mij weten in een reactie !

Sinterkerst aanbieding deze maand!

Sinterkerst aanbieding deze maand!

Ken je dit dagboek al?

Hoe was jouw dag?

Je stelt deze vraagt best vaak aan je collega, je partner of aan je kinderen. Sommige kinderen vinden het echter lastig om deze, best wel complexe vraag,  te beantwoorden. Een dag kan zomaar eens niet zo leuk zijn wanneer je snel overprikkeld bent, gepest wordt of wanneer je door een andere reden niet goed in je vel zit. Daarom is het voor veel kinderen niet altijd een vrijblijvende vraag, zeker niet wanneer een kind moeite heeft om zich staande te houden in een dag vol ervaringen en gebeurtenissen. Het dagboek “Hoe was jouw dag?” kan een goed hulpmiddel zijn om samen de dag te evalueren en stil te staan bij alle momenten,  zodat een kind niet alleen de negatieve aspecten van een dag onthoudt. Je kunt zelfs de mooie momenten verzamelen in een potje vol geluk.    

Nieuwsgierig geworden? Lees dan hier snel verder en profiteer van de speciale Sinterkerst actie.

7 x herfst inspiratie !

7 x herfst inspiratie !

Werk jij ook zo graag aan herfstthema’s?

Heb jij ook altijd 1000 + 1 ideeën maar kom je uiteindelijk ook weer tijd tekort? Dan moet je eigenlijk nu stoppen met lezen………(of niet natuurlijk) want ik heb een aantal super leuke inspiratiepagina’s voor je klaar staan over de herfst.

Bekijk snel wat jouw interessant lijkt en plan het in je schema, want voor je het weet is de herfst alweer voorbij!

 

Herfst in de klas!

Wat doe jij met herfst in de klas? Met inspirerende foto’s van hoeken, materiaal en lestips.

Kahoot in de herfst

Speel een leuke Kahoot quiz over woordenschat of rijmen.

Heksen en bang mannetje

Wat kun je doen met dit leuke thema in je klas? Een verhalend ontwerp, een mindmap, enzovoorts.

MIndmappen in de herfst

Lees hier verder hoe dat kan…

Gruwelijk enge inspiratie

Werk je over Halloween, gruwelijke enge heksen of monsters? Kijk dan hier verder voor leuke digitale tools.

Digitale tools voor de herfst

Deel 1 van de lijst met tips voor digitale tools in de herfst, met aandacht voor coöperatief en spelend leren, aangevuld met bruikbare tips voor in de klas.

Digitale herfsttools , deel 2

Deel 2 van de digitale tools voor de herfst met Augmented reality in een prentenboek.

Wat heb jij allemaal nog in de planning staan voor thema herfst?

Wil jij creatief aan de slag met taal en digitale tools?

Bekijk dan al mijntrainingen in de Digitaalspeciaal Online Academy!

Volg vanuit je eigen huiskamer op jouw eigen tempo en tijdstip mijn online trainingen en masterclasses.

Via deze mailinglijst ontvang je meteen een kortingscode waarmee je kortingen kunt krijgen tot 50%!
Ook ontvang je als eerste het laatste nieuws over de Digitaalspeciaal Online Academy.

Bedankt! Je bent succesvol ingeschreven. Ik beloof je dat ik je niet ga spammen, wil je echter toch uitschrijven dan kan dat natuurlijk altijd onderaan elke mail. Bij Gmail en Hotmail komen mijn mails vaak in SPAM terecht. Wil geen enkele mail missen? Voeg mijn mailadres dan toe aan jouw lijst met vertrouwde contacten of bij Gmail aan de mailbox Primair. Groet, Marita

Pin It on Pinterest