Het stille kind
Het is weer examentijd en deze week werd ik ook getest. Niet door middel van een examen maar door middel van een nieuwe leerling.
In onze groep 2, met leerlingen met TOS, kwam er een nieuwe leerling bij en dat maakte een totaal in de groep van 15 leerlingen.
En geloof me, bij ons is dat veel voor een kleutergroep! Alle leerlingen zitten met een intensief arrangement bij ons op school en dat is uiteraard terug te zien in de groepsdynamiek. Wanneer er dan na de vakantie weer een nieuwe leerling bij komt is dat altijd weer even kijken, aftasten en ontdekken van elkaar en de regels. Daarnaast is dan het feit dat je binnenkomt in een volledig gevormde groep ook al lastig als kind natuurlijk. Geen wonder dat je dan zoekende bent naar regels en duidelijkheid.
Gelukkig is onze groep zo sociaal dat deze leerling zich waarschijnlijk binnen no-time op zijn plek zal gaan voelen.Toch besefte ik aan het eind van mijn werkweek dat ik niet iedereen echt gezien had door alle drukte.
Dit heeft mij weer aan het denken gezet over het stille kind. Want naast de altijd aanwezige of de nieuwe kinderen zitten ook de stille kinderen in die volle groep. Gewoon dat rustige kind, wat je in de volle groepen met passend onderwijs gerust kunt vergeten op een hectische dag!
Je zult het vast herkennen, dat je aan het eind van de dag jezelf ervan bewust wordt dat je dat stille kind eigenlijk weinig hebt kunnen “zien”. In mijn groep van 15 leerlingen is het al vol, maar wat bij een groep van 30 of 35 leerlingen? Zie jij dan alle kinderen iedere dag? En hoe voel je jezelf daarbij?
Ik ben van mening dat het nadenken over dit probleem op zich al veel helpt. Je bent jezelf bewust van die kinderen en je doet je best om ook deze leerlingen te zien en te helpen. Daarnaast zitten er maar zoveel uren in een dag en ben je jammer genoeg geen Superjuf of Supermeester. En dan zijn er ook nog stille kinderen bij die het eigenlijk wel prima vinden om een beetje in de luwte van een groep te functioneren. We moeten tenslotte, in deze tijd van stempels en diagnoses, opletten dat we niet gaan overdrijven met vraagtekens zetten, handelingsplannen en dergelijke.
Even voor de duidelijkheid, ik heb het hier over kinderen die gewoon van nature wat stiller zijn, zonder dat daar meteen een stempel van een stoornis aan kan worden verbonden.
Wat meer op zichzelf, rustiger, bedachtzamer. Jazeker die zijn er ook nog 🙂
Natuurlijk kun je ook stille kinderen ontdekken waar meer aan de hand blijkt te zijn. Daar mag dan uiteraard een plan voor bedacht worden, maar ik pleit hier even voor die andere stille groep. De groep die er een beetje tussendoor glipt en die daardoor kans maakt op gebrek aan positieve aandacht.
Wat kun je doen?
Maak voor jezelf aantekeningen. Schrijf eens op welk kind je NIET is opgevallen en noteer waarop je de volgende keer wel wil letten bij dat stille kind. Misschien gaat alles goed en is het gewoon een bescheiden persoontje. Zit het vaak stil te staren maar neemt het wel gewoon alles in zich op. Loopt het gewoon niet graag vooraan in de “fanfare”. Dan is het zeker fijn wanneer juist die kinderen een keer openlijk gewaardeerd worden voor hun werk of hun aandeel in de groep. Want je hoeft niet altijd vooraan te lopen om een goed aandeel te leveren.
Een stille leerling in mijn groep ging bijvoorbeeld afgelopen dinsdag alvast de Lego opruimen, waar ze zelf niet mee had gespeeld, omdat ik druk was met de nieuwe leerling, het Lego groepje en de uitleg van de speel- en opruimregels van de klas. Zonder wat te zeggen, gewoon uit zichzelf, ging ze aan de slag.
Ik heb haar daarna een groot compliment gemaakt en benoemd wat ik zo fijn vond aan haar hulp. Later op de dag, tijdens een individueel gesprek buiten, benoemde ik het nog een keer, zittend op een bankje op de speelplaats. Dat ik het fijn vond en zo even goed de tijd had voor iemand anders maar dat ik het echt wel gezien had en dat ik zo blij was met haar. Ze groeide van trots en voelde zich duidelijk gewaardeerd.
Eigen ervaring
Ik heb toevallig twee bescheiden rustige leerlingen thuis, mijn eigen pubers. Waarvan een op dit moment stilletjes blokt voor zijn eindexamen HAVO en de ander rustig studeert voor haar Bachelor tentamens. Ik heb gemerkt dat zij in de loop der jaren (op de basisschool en daarna ) vaak verkeerd gezien werden. Er werd zelfs in groep 6 gezegd dat mijn zoon geen vrienden zou hebben (“hij voetbalt nooit mee met de groep”) en dat mijn dochter altijd een slecht humeur had in de klas (“ze kijkt altijd zo boos”). Dat heet gewoon concentratie hoor en moet elke jongen persé een voetbalfan zijn? Het heeft wel indruk op mij gemaakt in de zin van, kijk eens verder, kijk eens ECHT naar deze kinderen!
Wat had ik graag gewild dat ze echt het gesprek waren aangegaan, deze docenten en leerkrachten. Dan hadden ze kunnen ontdekken dat hun oordeel echt HELEMAAL niet klopte
Dit viel mij opnieuw op tijdens de diploma uitreiking vorig jaar bij mijn dochter. Ze had de gymnasiumexamens glansrijk doorstaan met mooie punten, geen kleine opgave, zeker omdat we vlak voor de examens helaas afscheid hadden moeten nemen van Opa en er tijdens de tweede examenweek dus ook een begrafenis stond gepland. Bij de diploma uitreiking werden een paar namen extra genoemd, met de mededeling dat die het persoonlijk zo zwaar hadden gehad dit schooljaar. Niets ten nadele van die specifieke leerlingen maar dit waren dus wel de leerlingen die altijd vaak voorop liepen in die “fanfare” en dus altijd wel in beeld kwamen. Mijn stille kind zat te wachten op een compliment en het kwam niet. Wat voor boodschap geef je dan? Stille kinderen tellen niet mee?
Gelukkig kwamen er, tijdens de afgelopen schoolloopbaan van mijn kinderen, ook hele goede ervaringen voorbij in de lange rij leerkrachten en docenten. Een kleuterjuf die feilloos doorhad hoe het zat (sociaal-emotioneel) bij mijn dochter na amper 3 maanden in haar groep, een HAVO1 Mentor die precies benoemde wat de sterke sociale punten waren van mijn zoon. Je snapt het, ik blijf door deze eigen ervaringen een voorvechter van het stille kind.
Daarom:
Zet dat stille kind eens in het zonnetje door een compliment, een extra aai over de bol of een persoonlijk gesprek. Ga er eens naast zitten in een pauze of een vrij moment en begin een ECHT gesprek. Je zult misschien versteld staan van het persoontje wat tevoorschijn komt. Het kind moet zich in een groep gewaardeerd voelen als persoon zoals hij of zij is. Dus neem die tijd, ga zitten en geniet!
