Technisch lezen, hoe doe je dat?

In deze review vertel ik jullie meer over het onderwijsboek van het jaar 2020 van Marita Eskes;
Technisch lezen in een doorlopende lijn.
Het boek heeft met recht de subtitel: Een praktisch handboek voor de basisschool.
Want dat is het ook. Het boek staat bomvol praktische tips en mooie kijkjes in de praktijk van elke dag zodat je als lezer meteen  de connectie voelt en je inspiratie krijgt om dit de volgende dag toe te gaan passen.

Want Technisch lezen in een doorlopende lijn, hoe doe je dat eigenlijk in de praktijk? 

Een praktisch handboek voor de basisschool

Dit boek beschrijft op praktische wijze waarom goed leren lezen van belang is. 
Marita (what’s in a name  ) beschrijft op een duidelijke manier, vaak puntsgewijs, wat je in jouw lessen en jouw klas kunt aanpakken om van iedere leerling een goede lezer te maken.

Ze geeft met voorbeelden uit de praktijk en onderzoeksresultaten als onderbouwing duidelijk aan dat er nog veel winst behaald kan worden in de Nederlandse klassen.
En ze doet dit op zo’n inspirerende manier, dat je niet anders kan dan dit herkennen, knikken en doorlezen.
Heb je dit boek eenmaal geopend, dan is het lastig om het weg te leggen omdat er in ieder hoofstuk wel iets te halen valt. Zeker wanneer je met meerdere leeftijden of doelgroepen werkt is dit boek volgens mij een verplicht naslagwerk  in jouw persoonlijke bibliotheek.

De opbouw van het boek

De schrijfster begint eerst met een onderbouwd en helder verhaal over het belang van geletterdheid.
Ze beschrijft hoe technisch lezen zich verhoudt tot andere taalvaardigheden en wat de leerlijn technisch lezen eigenlijk inhoudt.
Daarna besteedt ze een compleet en zeer interessant hoofdstuk aan het didactisch handelen van de leerkracht. De rol van de directe instructie, het EDI model en het GRRIM-model worden toegelicht aan de hand van praktijkvoorbeelden en worden vervolgens met wetenschappelijke onderzoeken onderbouwd.

De rol van de instructie, het belang van een stevig basisaanbod, de rol van differentiatie en de diverse onderdelen van een goede leesinstructie worden uitvoerig beschreven in dit derde hoofdstuk.

Marita Eskes benoemt en bespreekt bijvoorbeeld de volgende onderdelen van een goede leesinstructie: 

• Doelgerichtheid
• Modeling
• Herthaald lezen
• Samen hardop lezen
• Goed klassenmanagement
• Feedback

Het boek maakt deze onderdelen inspirerend omdat alles steeds met een praktijkvoorbeeld wordt toegelicht.

Voor alle groepen een doorlopende leeslijn

Persoonlijk werd ik erg blij na het lezen van het hoofdstuk over groep 1-2 en de voorbereidende leesvaardigheden. Hier laat Marita Eskes alle tussendoelen voor beginnende geletterdheid nog eens uitgebreid aan bod komen. Opnieuw aangevuld met mooie praktijkvoorbeelden en een lijstje met handige tips en overzichten.
De rol van het fonologisch en fonemisch bewustzijn, de opbouw in moeilijkheid en de rol van de leerkracht komen uitgebreid aan bod.  Met 10 tips voor het scheppen van een rijke leesomgeving en 10 tips rondom het didactisch handelen van de leerkracht lees je er vlot doorheen. Ook de diverse observatie-instrumenten komen voorbij.

Voor de overdracht naar en de leeslijn in groep 3 is in een  apart hoofdstuk ook ruim aandacht . Vooral de rol van de leerkracht versus de methode komt hier uitgebreid aan bod, wat een aantal mooie tips en handvatten oplevert om te gebruiken bij leerlingen waar het misschien niet zo vanzelf gaat.
Met opnieuw 10 tips voor de risicolezer wordt je als begeleider van leerlingen met leesproblemen goed geïnspireerd om de leeslessen te perfectioneren.
Voor groep 4-5-6 en voor groep 7-8 is een apart hoofdstuk ingeruimd. Want technisch lezen houdt niet op bij groep 6 stelt Marita Eskes. Juist dan is de leesmotivatie, het onderhoud en de uitbreiding van het leesonderwijs nog steeds een belangrijk en onmisbaar onderdeel van het totale lesaanbod.

Onderwijskundig leiderschap en leesbevordering

In de laatste twee hoofdstukken vertelt Marita Eskes over het belang van een professionele schoolcultuur met visie op leesonderwijs en geeft zij het belang aan van interne expertleerkrachten voor het goed monitoren van leesopbrengsten, observeren van lessen en opbrengstgericht werken aan leesattitude en leesbevordering op school.

Mijn mening

Als begeleider van TOS leerlingen kom ik vaak leerlingen met fonologische problemen en/of leesproblemen tegen op de basisschool. Mijn rol is dan niet alleen om die leerling te helpen, maar ook om te observeren wat er tijdens de leeslessen gebeurt in de klas. Dit boek helpt hierbij.
Met de downloads die je op de site van PICA kunt vinden kun je een leesles goed observeren in groep 1-2, groep 3 of hoger.
Door middel van het format kun je samen met de leerkracht zien waar nog meer effectieve leestijd in een les gebracht kan worden en waar je de leerling extra moet aansturen of herhaalde instructie kunt geven.
Met behulp van het boek kun je samen met de leerkracht kijken welke tips passend zijn bij zijn of haar aanpak en bij de hulpvraag van de leerling.
Zelf heb ik dit al een aantal keer ingezet. Soms geeft het eye-openers, maar vooral geeft dit telkens weer motiverende en inspirerende leeslessen voor alle betrokkenen.
En met steeds weer de extra aandacht (10 tips) voor de risicolezer, kan ik als cluster 2 begeleider in dit boek ook voldoende inspiratie vinden voor mijn eigen leerlingen.
Het belang van een goede leesstart met een leerlijn die van decoderen naar vlot en vloeiend lezen leidt is met behulp van dit boek zeker duidelijk gemaakt.

Onderwijsboek van het jaar

Via deze  link vind je ook de gratis downloads bij dit boek.