Review TOS in basisonderwijs en speciaal basisonderwijs

Review TOS in basisonderwijs en speciaal basisonderwijs


Taalontwikkelingsstoornissen in het basisonderwijs en speciaal basisonderwijs

    Er is een nieuw boek van Bernadette Sanders op de markt gekomen. TOS in het basisonderwijs en speciaal basisonderwijs.
    In haar reeks: TOS in de klas, TOS en het jonge kind, TOS in het VO en MBO is dit nu het vierde boek. 

    Als professional  in het cluster 2 onderwijs  werd ik natuurlijk ontzettend nieuwsgierig bij de aankondiging van dit boek. Wat zou TOS in het basisonderwijs en speciaal basisonderwijs nog kunnen toevoegen op de toch al complete reeks?
    Welke nieuwe inzichten of
    interessante toevoegingen zou ik in dit boek kunnen vinden?

    In dit blog neem ik je mee door het boek en ik kan je alvast dit vertellen. TOS in het basisonderwijs en speciaal basisonderwijs. is zeker de moeite waard en een prachtige aanvulling op de toch al waardevolle reeks.

    Inhoud van het boek

    Uitleg van een taalontwikkelingsstoornis

    Het boek heeft weer een sterke start  met de uitleg over ‘Wat is taalontwikkelingsstoornis’, een korte uitleg over het spraaktaalsysteem. Dit maakt het voor de lezers die da andere boeken hebben gemist een goede introductie.

    Signaleren van een taalontwikkelingsstoornis

    Vervolgens kun je lezen hoe kun je het signaleren en vind je onder meer het fijne schema terug met de rode vlaggen van Visser-Bochane e.a., 2017, en de ELS.
    Via  de uitgeverij kun je trouwens alle in het boek aanbevolen signaleringslijsten  direct gratis downloaden. Het rode vlaggen schema kun je ook hier vinden.

    Taalontwikkelingsstoornis en de link naar de praktijk

    Zoals we gewend zijn van de boeken van Bernadette Sanders, vind je regelmatig een blauw geaccentueerd stukje tekst in het boek waarin quotes van onderzoekers of TOS leerlingen staan vermeld. Dit maakt de informatie steeds helder, herkenbaar en zorgt ervoor dat het boek makkelijk leest.

    Taalontwikkelingsstoornis en Psycho-educatie

    Waar ik zelf erg benieuwd naar was waren de hoofdstukken rondom TOS en de sociaal emotionele ontwikkeling, het belang van Psycho-educatie en TOS in relatie tot executieve functies. 
    In het tweede deel van het boek schrijft Bernadette Sanders namelijk  uitgebreid door over de relatie tussen gedrag en TOS.

    Taalontwikkelingsstoornis, taalaanbod en leesonderwijs

    In het derde deel van het boek lees je meer over meertaligheid en TOS, de verschillende mogelijkheden tot interactie, het taalaanbod, de taalstimulering en over TOS en de relatie tot lezen, rekenen en dyslexie.
    Ze sluit daarna af met het belang van een goede overdracht naar het vervolgonderwijs.

    Tot slot vind je nog een mooie lijst met tips voor materialen, belangrijke websites en verwijzingen naar literatuur en artikelen.

    Het kind met TOS  is beperkt in zijn communicatieve redzaamheid waardoor het extra moeilijk is om met zelfvertrouwen deel te nemen aan de sociale wereld om zich heen.

    (TOS in het BO en SO, Bernadette Sanders, 2023)

    Over de schrijver

    Bernadette Sanders is orthopedagoog en is betrokken bij VVE trajecten van kinderen met taalontwikkelingsstoornis. Zij is werkzaam geweest als ambulant begeleider bij cluster 2 waar zij kinderen met TOS in alle leeftijdsgroepen begeleidde in het regulier onderwijs. Bernadette heeft als specialismen  TOS (Taalontwikkelingsstoornissen), taalontwikkelingsachterstanden (TOA),  dyslexie en alles wat samenhangt met deze problematiek.
    Dit is dan ook een terugkerend onderdeel in de trainingen en lezingen die ze met haar bedrijf  Smartonderwijs verzorgt.
    Daarnaast is Bernadette Sanders auteur en heeft zij inmiddels 4 boeken geschreven over Taalontwikkelingsstoornissen en de Communicatiekaarten TOS ontwikkeld.
    Op haar website Smartonderwijs vind je ook diverse gratis downloads en kun je jezelf abonneren op haar nieuwsbrief.

    Met de juiste hulp en begeleiding, ‘passend en op maat’, leren kinderen te vertrouwen in hun eigen mogelijkheden en kunnen ze groeien in hun leerproces en wordt hun zelfbeeld en gevoel van autonomie sterker en daarmee ook de motivatie voor school en leren.

    TOS in bo en sbo, Sanders 2023

    Waarom je dit boek over taalontwikkelingsstoornis moet lezen

    Een waardevolle aanvulling op het boek taalontwikkelingsstoornis in de klas

    Dit boek is zeker de moeite waard om te lezen. Het is een waardevolle aanvulling op het eerste boek van Sanders: Taalontwikkelingsstoornis in de klas.
    Zoals ik al zei was ik erg benieuwd naar de hoofdstukken rondom communicatieve redzaamheid,  sociaal emotionele ontwikkeling, psycho-educatie en executieve functies in relatie met TOS.
    Dit gedeelte is echt een passend vervolg op die eerdere boeken. Het is een aanvulling voor iedere professional die werkt met leerlingen met een taalontwikkelingsstoornis.
    Je leest in die hoofdstukken bijvoorbeeld meer over de definitie van die lastige term communicatieve redzaamheid. Daar wordt  zo vaak over gesproken in verslagen en gesprekken. 
    Maar wat is het nu precies?
    Wat betekent communicatief redzaam zijn in sociale situaties?  Wat doen woordvindingsproblemen met een kind?
    Door de uitleg in het boek en de handige observatielijsten (gratis downloads op de site van de uitgeverij) wordt de informatie meteen bruikbaar in de praktijk.

    Taalontwikkelingsstoornis en sociaal emotionele ontwikkeling

    In het hoofdstuk over sociaal emotionele ontwikkeling en het belang van Psycho-educatie vertelt de schrijfster over de nieuwste inzichten vanuit onderzoek ten aanzien van Theory of Mind, de rol van innerlijke taal en sociale competentie in relatie met een TOS.
    Hierover schreef ik al eerder in een ander blog “taal in het kwadraat”.
    Een mooie link naar de praktijk vind je vervolgens in de uitleg over bijvoorbeeld  “de Tas van Tom” en het gebruik van spelscripts. Daarmee ondersteun je de innerlijke taal en stuur je het handelen aan.

    Psycho educatie en taalontwikkelingsstoornis

    Er worden in dit boek ook een paar methodieken voor Pyscho-educatie benoemd waarmee je in gesprek gaat met het kind en het zelfbeeld kan versterken.
    Als belangrijkste onderdeel voor psycho-educatie wordt benoemd de basisbehoeften van de TOS leerling : autonomie, relatie en competentie.

     

    Methodieken voor psycho-educatie bij taalontwikkelingsstoornis

    De methodiek Spraak-taal-kids van Jet Isarin  en Pe-TOS van Kentalis worden kort besproken.
    Kindgesprekken worden benoemd en het werken met behulp van faciliteitenkaarten wordt besproken, aangevuld met de inzet van ondersteunend tekenen. (Pien van der Most, ondersteunend tekenen bij TOS)

    In dit hoofdstuk had ik eerlijk gezegd gehoopt meer informatie te krijgen.
    Psycho-educatie bij leerlingen met een taalontwikkelingsstoornis is een van mijn persoonlijke speerpunten geworden van de laatste paar jaar in mijn werk als begeleider van TOS leerlingen en hun leerkrachten.
    Vanuit mijn eigen praktijk zet ik inmiddels verschillende werkvormen in om op een creatief en visuele manier in gesprek te gaan met de leerling over zijn of haar kwaliteiten, hulpvragen en persoonlijke ontwikkelingsdoelen.
    Hierbij gebruik ik onder meer de methodiek  kind op de kaart  en individuele beeldcoaching bij TOS.
    Het werken met een “tweede taal” door gebruik te maken van materialen, poppetjes en creatieve opdrachten is ook erg fijn voor leerlingen met een taalontwikkelingsstoornis.
    Creatieve beeldcommunicatie geeft een leerling de mogelijkheid om creatief vorm en beeld te geven aan zijn innerlijke taal.
    Karin Bezemer heeft hier de prachtige Via Crea methode voor ontwikkeld.
    En natuurlijk hoort wat mij betreft de inzet van digitale tools zoals de Greenscreenbox en Book Creator hier ook bij.
    Verder zijn er in de wereld van kindercoaching  nog veel meer materialen, werkvormen en spellen vindbaar waarbij taal en communicatie ontwikkelingsdoelen zijn.
    Kijk voor educatieve spellen zeker eens op de site van K2 publisher.nl

    Benieuwd naar mijn werkvormen?
    Hou dan deze website of mijn nieuwsbrief in de gaten.

    Is TOS in het basisonderwijs en speciaal basisonderwijs de aanschaf waard?

    Deze vraag kan ik met een volmondig JA beantwoorden.
    Bernadette Sanders levert opnieuw een goed en praktisch boek wat je makkelijk leest en waar je veel informatie uit kunt halen voor jouw eigen praktijksituatie.
    Of dat nu is als leerkracht, als leerlingbegeleider, als IB’er of als ambulant en/of pedagogisch dienstverlener.
    De aandacht voor de sociaal emotionele ontwikkeling, de communicatieve redzaamheid  en de relatie tussen taalontwikkelingsstoornis en de executieve functies vind ik een erg waardevolle aanvulling op de al bestaande boekenreeks van Sanders.  Het hoofdstuk over meertaligheid en TOS smaakt naar meer. Misschien een tip voor een volgende uitgave?

    Praktische tips voor taalontwikkelingsstoornis

    In het laatste gedeelte van het boek vind je veel praktische  tips voor methodieken voor taalonderwijs en woordenschatontwikkeling.
    Hier worden via een korte omschrijving onder meer  de VAT principes, de DGM gesprekstechniek, De vertelketting, de Praatdomino, het viertakt model, het creëren van een taalbad, LOGO 3000 nog een keer benoemd. 
    Voor professionals die leerlingen begeleiden op school is het hoofdstuk over TOS en de relatie tot lezen, begrijpend lezen, rekenen en dyslexie ook zeker een aanrader. In 30 pagina’s krijg je  een mooi en handig overzicht met heel veel praktische tips en voorbeelden van de complexiteit van bijvoorbeeld school- en rekentaal. 

    Dus mocht je de andere boeken van Bernadette Sanders nog niet hebben gelezen, dan is dit boek misschien wel een mooie start om je te verdiepen in de complexe wereld van de TOS leerling en zijn/haar hulpvragen.

     

    Taalontwikkelingsstoornissen
    in het basisonderwijs en speciaal basisonderwijs
    Doelgroep:po/so
    Uitvoering: paperback
    Formaat:17 x 24
    Omvang: 302  pagina’s
    ISBN 9789401496711 – NUR 840, 842
    Druk: 1e
    Auteur: Bernadette Sanders

    Heb jij dit boek al gelezen?

    Laat me dan weten welk hoofdstuk voor jou waardevol was.

    Deel dit bericht zodat meer mensen geïnspireerd kunnen raken om dit boek te gaan lezen. 

    Want samen zetten we TOS op de kaart !

    Fonologische problemen en lezen

    Fonologische problemen en lezen

    Fonologische problemen en lezen

    Je hebt het vast wel eens meegemaakt. Je krijgt een leerling in de klas die moeilijk verstaanbaar is.
    De leerling vervangt veel klanken of spreekt ze anders uit. Vaak is deze leerling al wel in contact gekomen met een logopedist die een compleet behandeltraject met het kind is aangegaan.  Maar wat voor onderwijsbehoefte heeft dit kind ?
    Wellicht is er al een vermoeden van TOS of een TOS vastgesteld.
    Wat vraagt dit dan van jou als leerkracht, en waar moet je op letten in de kleutergroep en daarna?

    Kinderen met een diagnose TOS hebben problemen op één of meer taaldomeinen, zoals fonologie, woordvinding en semantiek, syntaxis, pragmatiek of vertelvaardigheid.
    Bij 5-7% van de kinderen tot 12 jaar verloopt de taalontwikkeling niet vanzelf en kan er een (vermoeden van) TOS ontstaan. Sommige kinderen hebben problemen met begrijpen en produceren van taal, terwijl andere kinderen vooral problemen hebben met taalproductie. Jonge kinderen die problemen hebben in de taalproductie spreken niet altijd verstaanbaar.

    Bron: VHZ online 15-10-2020

    Lees voor meer achtergrondinformatie ook zeker de de onderstaande artikelen.

    Fonologische opslag

    Een geheugenmodel om inzichtelijk te maken hoe auditieve input leidt naar het verwerven van fonologische informatie is de fonologische lus.

    (Baddeley, A. (2000). The episodic buffer: A new component of working memory? Trends in Cognitive Sciences, 4(11), 417-423. )

    Klanken en woorden leren gebeurt vaak terloops oftewel per ongeluk.
    Ten eerste in het kortetermijngeheugen, oftewel de fonologische opslag. Gedacht wordt echter dat terloops aangeboden auditieve informatie slechts enkele seconden blijft hangen als er niet actief iets mee gedaan wordt. Gelukkig  gaan kinderen vanaf een jaar of 7 het tweede cognitieve mechanisme inzetten, het articulatorisch repetitieproces oftewel het herhalingsmechanisme. Ze gaan het woord actief hardop of innerlijk herhalen. Dit is bedoeld om informatie langer vast te houden. 

    Kinderen met gehoorverlies of een taalontwikkelingsstoornis doen dit echter niet vanzelfsprekend.
    Zij leren hierdoor minder makkelijk ‘per ongeluk’ woorden. Waarom is dat denk jij?

    Bij Slechthorende leerlingen

    Waarom werkt dit niet vanzelfsprekend bij slechthorende kinderen?
    Ten eerste, omdat slechthorende kinderen door hun verstoorde auditieve input onderontwikkelde fonologische vaardigheden kunnen hebben.
    Hierdoor kan het zijn dat het herhalingsmechanisme minder of minder efficiënt functioneert.
    Vanwege de auditieve beperkingen gaat inspanning verloren aan het verstaan, ze moeten de hele dag energie stoppen in het goed luisteren naar alles om hen heen. waardoor minder aandacht kan gaan naar opslag in het auditieve werkgeheugen.
    Dit heeft tot gevolg dat verbaal aangeboden informatie minder goed kan worden vastgehouden en daardoor minder optimaal in te zetten is voor de verwerving van taal.
    Kinderen met gehoorverlies leren daardoor minder makkelijk ‘per ongeluk’ woorden (=impliciet/incidenteel leren). Daarom moeten ze een nieuw woord vaker horen dan hun goedhorende leeftijdsgenootjes voordat taal geleerd wordt.

    Bij leerlingen met een taalontwikkelingsstoornis

    Zij hebben moeite met het onderscheiden van klanken en met het opdelen van woorden in klanken (hakken). Ook hebben zij vaak problemen in her herkennen van rijm en het manipuleren van klanken.

    Hoe zwakker de fonologische vaardigheden zijn, hoe meer risico de leerling met TOS loopt om leesproblemen te ontwikkelen.( Parigger & Rispens 2021)  

    Ook speelt het zwakke korte termijngeheugen voor met name fonologische informatie een risicofactor bij het leren lezen en spellen bij kinderen met een TOS.
    Om een woord goed te decoderen moet een kind alle klanken in de juiste volgorde onthouden.
    Om betekenis aan een zin te kunnen geven moeten alle woorden in de juiste volgorde worden onthouden. Het geheugen speelt op woord-, zins- en later op tekstniveau een belangrijke rol.
    ( Verboom & Weerdenburg 2013)
    Voor kinderen met een TOS is dus ook  het impliciet aanbieden van klanken en het manipuleren met die klanken en woorden niet voldoende. Zij leren het niet vanzelf of zoals boven gezegd “per ongeluk”.
    Er moet bij hun niet gewacht worden tot ze zelf interesse gaan tonen.
    De voorschotbenadering, het manipuleren met klanken(auditief) en dit visueel ondersteunen met visuele letters en gebaren moet dus bij leerlingen met een TOS expliciet worden aangeboden vanaf groep 1!

     Wat kun je doen in de klas?

     Leerkrachten wordt geadviseerd om bij kinderen met een TOS in groep 1 en 2 het ‘Protocol Preventie van Leesproblemen groep 1 en 2’ te volgen.
    Dit biedt handreikingen om kleuters die achterblijven in hun taalontwikkeling vroegtijdig te signaleren en deze kinderen effectief spelenderwijs te begeleiden. Klik hier voor meer informatie.

    Stimulering van geletterdheid bij kleuters is cruciaal om ze voor te bereiden op een goede start in groep 3 en om leesproblemen op latere leeftijd zo veel mogelijk te voorkomen.
    Naast vrij spel moet er daarom doelgericht gewerkt worden aan de mondelinge taal, de woordenschat en de beginnende geletterdheid.
    In het handboek stimulering geletterdheid “Liefde voor letters en lezen” van Hetty van den Berg, Irma Land & Iris Meijsing. (2019) vind je inspiratie bij alle tussendoelen van beginnende geletterdheid.
    Klik hier voor meer informatie.

     

    Leerlingen met fonologische problemen voorbereiden op het leesproces, hoe dan?

     

    Wat kun jij doen in de groep?

    • Veel herhalen. Maak er een dagelijkse routine van met vaste handpoppen of symbolen die steeds weer terugkomen. Gebruik bijvoorbeeld de CPS map “fonemisch bewustzijn” als leidraad hiervoor.
    • Pas de mondelinge instructie aan door er visuele hulpmiddelen zoals klankgebaren aan toe te voegen. Zorg dat die klankgebaren continu in beeld blijven, bijvoorbeeld op de letter/taal-muur.
    • Zorg voor een multi-sensorische input, voel de klank in je keel, op je wang, kijk naar het letterbeeld, luister naar het geluid en voel de vorm in zand of op schuurpapier. Bied vanaf begin groep 1 altijd de klank, de letter en het gebaar samen aan als drietal. 
    • Hardop denkend dingen voordoen (modelen), zoals het hakken van klanken of luisteren naar woorden.
    • Zorg voor een duidelijke structuur en veiligheid in de klas. De leerling met TOS zal aak dingen opnieuw moeten horen, geef het die taaltijd en denk ook aan de verwerkingstijd. Tel tot 10 wanneer je iets vraagt, maar geef de leerling ook de veiligheid om zijn spraak en klanken te oefenen. Nier verbeteren maar goed voordoen dus.
    • Zorg voor een goede plek in de klas, zorg dat het kind de taal- of lettermuur goed kan zien om nog even op te spieken bijvoorbeeld bij klankspelletjes.
    • Zorg er ook voor dat het jouw mondbeeld goed kan zien en lezen en articuleer zelf zo duidelijk mogelijk.

    Lees hier meer over het gebruik van deze CPS map in de klas. 

     

    In die map worden de 10 onderstaande vaardigheden

    beschreven.

    1. luisteren
    2. zinnen en woorden
    3. rijmen
    4. klankgroepen
    5. isoleren van klanken
    6. begrijpend luisteren
    7. letterkennis
    8. auditieve synthese van klanken
    9. auditieve analyse van klanken
    10. manipuleren van klanken

    Conclusie:

    Wanneer je werkt met leerlingen met een TOS of slechthorendheid is het ontwikkelen van het fonemisch bewustzijn niet iets wat je aan het toeval kunt overlaten. Het vraagt om een doelgerichte aanpak met een vaste routine. Je moet niet wachten tot ze “er aan toe zijn”, want dan ben je vaak te laat en kunnen er op latere leeftijd lees- en/of spellingproblemen ontstaan
    Door het zwakkere werkgeheugen voor klanken en het zwakke taalgevoel zijn deze leerlingen veelal afhankelijk van het aanbod op school.
    1 keer in de week bij een taalcircuit oefenen met klanken is niet voldoende voor deze leerlingen. Meedoen met de dagelijkse taalkring is vaak ook niet voldoende, omdat ze daar altijd zullen proberen de beurt te ontlopen. Je vraagt ze immers iets wat voor hen het moeilijkst is.
    Deze leerlingen moeten er zelf actief mee aan de slag gaan, je moet ze dus bewust hiermee laten oefenen heel vaak en in veel verschillende vormen.
    Het correct en vloeiend leren lezen en spellen is hiervan afhankelijk. En daar mee is dus ook het schoolsucces van deze leerling sterk afhankelijk van jouw aanbod in de klas.

     

    Ga jij vanaf morgen aan de slag met deze tips?

    Stel gerust je vragen hieronder in een reactie. Ik probeer ze zo snel mogelijk te beantwoorden.

    Heb jij nog meer tips? Ik hoor ze graag.

     

    Schooltas inpakken met een app

    Schooltas inpakken met een app

    Schooltas inpakken met een app

    TOStips.nl heeft een een superhandige tool uitgebracht.
    De Schooltas inpakken web-app voor kinderen met (en zonder) een taalontwikkelingsstoornis (TOS).

    Je staat er niet altijd bij stil, maar ogenschijnlijk simpele opdrachten (denk aan: ga naar je bed of pak je schooltas in, ga je eten maken) zijn voor kinderen en jong-volwassenen met TOS vaak erg lastig.
    Als je er goed over nadenkt zijn deze ‘simpele opdrachten’ natuurlijk in werkelijkheid helemaal niet zo simpel en bevatten ze vaak meerdere opdrachten in één.
    Ga naar je bed’, betekent vaak ook: “rond af waar je mee bezig bent, ga naar je kamer, doe pyjama aan, ga je tanden poetsen en pak je schooltas in als je de volgende dag naar school moet”.

    Bron: www.Tostips.nl 

    Voor kinderen met een TOS zijn deze opdrachten vaak lastig om uit te voeren. 
    De innerlijke taal, waarmee ze hun eigen denkstappen verwoorden in hun hoofd tijdens het uitvoeren van deze opdrachten, wordt vaak verstoord. Ook hebben ze vaak problemen met planning en andere executieve functies.
    Met deze web-app kun je het kind met TOS of andere planningsproblemen heel goed helpen door samen de app te vullen per dag en dagelijks de stappen door te lopen . Natuurlijk is het ook handig om door jongeren zelfstandig te laten gebruiken.
    Doordat je alles visueel op een rijtje zet creëer je rust in het hoofd en start je relaxt de schooldag. 

      Een routine klus die vaak teveel frustratie kan opleveren

      Dit keer gaat deze review daarom over een digitaal hulpmiddel dat veel frustratie of teleurstelling kan voorkomen. Een leerling of jongere met een TOS wil ook graag zelf de regie krijgen, maar heeft daar soms wel wat hulp bij nodig.
      Via de website TOStips.nl kwam ik deze handige tool tegen die daar bij een beetje kan helpen.

      Over de makers

      TOStips.nl is de digitale gids voor (meertalige) ouders van jongeren met een TOS.

      Op de website vind je tips over TOS en meertaligheid, signalering, onderwijs, behandeling en ondersteuning.
      Ook vind je er bijvoorbeeld tips voor websites, links of literatuur.


      Hieronder zie je de redenen waarom TOStips.nl de GRATIS ‘schooltas inpakken’ web-app heeft ontwikkeld.

      1. Altijd de juiste schoolspullen bij je.
      2. Met een gerust gevoel naar school en in de klas.
      3. De app kun je samen met je ouders invullen en hem inrichten zodat de app jou het beste helpt.
      4. Je kunt de app inrichten in elke gewenste (moeder)taal en wijzigen als dat nodig is.

      Bekijk hieronder de video van TOStips.nl

       

      Ik zit voortaan rustig in de klas dankzij deze tool op mijn telefoon.

       

      TIPS voor gebruik

       

      Waar is het te vinden?

      Voordat jullie nu massaal gaan zoeken naar deze app in de appstore of in Google Play… de app is een zogenaamde webapplicatie/web-app.
      Hij draait op iedere browser. Je hoeft dus niets te downloaden.
      In het filmpje hierboven zie je dat er wellicht wel in de toekomst een app zal komen, maar op het moment van schrijven van dit blog is dit nog niet het geval.

      Je kunt op de web-app zelf het rooster invullen en daarbij zelf aangeven wat je elke dag het beste mee kan nemen in de schooltas.  Alle info hierover kun je vinden via deze link.

      De app is bedoeld om ervoor te zorgen dat de leerling/ de jongere alle juiste spullen inpakt, zelfstandig, voor een goede start van de dag en de lessen.

      In mijn werk als ambulant dienstverlener cluster 2 zal ik deze app zeker gaan aanbevelen naar ouders in de bovenbouw of op het VO. 
      Vooral die leerlingen die moeite hebben met organiseren en plannen, wat bij TOS bijna altijd het geval is, zullen baat hebben bij deze web-app.\

       

       

      Hoe gebruik ik de web app op mijn telefoon?

      De link kun je het beste op je telefoon openen, want die heeft bijna iedereen altijd bij zich.
      Je kunt vervolgens een icoontje op je home-screen van je telefoon plaatsen om de web-app in het vervolg steeds makkelijk te openen.

      Website op Startscherm Android-toestel zetten:

      1. Open de browser Chrome. 
      2. Ga naar de website die u op het Startscherm wilt plaatsen. 
      3. Tik rechtsboven op een pictogram met drie stipjes. 
      4. Tik op Toevoegen aan startscherm.
      Een websitesymbool in het beginscherm van de iPhone zetten:
      1. Klik terwijl de website is geopend op. in de menubalk
      2. Scrol omlaag in de lijst met opties en tik vervolgens op ‘Zet op beginscherm
      3. Als je ‘Zet op beginscherm‘ niet ziet, kun je dit toevoegen.

      Ga jij deze app gebruiken of aanbevelen?

      Ik ben benieuwd naar jouw reactie

       

      Limited Offer

      Get 10 free images.

      Yes, I’m a dummy text. Anyway I look nice and useful in some ways. Thanks. I know also latin. Lorem ipsum sit amet is my favourite concept.

      Review taal in het kwadraat

      Review taal in het kwadraat


      Taal in het kwadraat

       In deze review het boek van prof. dr. Constance Vissers e.a. over TOS, innerlijke taal en executieve functies.
      TOS ofwel taalontwikkelingsstoornis blijft een van de meest onbekende diagnoses, maar gelukkig wordt er steeds meer onderzoek gedaan naar alle facetten van de taalontwikkeling en daarmee samenhangende problemen. In dit boek wordt de focus gericht op de innerlijke taal, de executieve functies, Theory of Mind en omgevingsfactoren.

      Wat is innerlijke taal?

      Voor een antwoord op deze vraag kijkt Taal in het kwadraat door een neuropsychologische bril naar kinderen met TOS. Gedrag wordt ontrafeld in termen van (innerlijke) taal, executief functioneren, 

      De blik door deze bril en de voorbeelden uit zorg en onderwijs zijn een inspiratiebron voor iedereen die werkt met kinderen met TOS.

      Kinderen met een taalontwikkelingsstoornis (TOS) hebben niet alleen moeite met taal, maar vaak ook ernstige sociaal-emotionele problemen.
      Sommigen reageren angstig, onzeker op contact en trekken zich terug. Anderen vertonen juist druk, ongecontroleerd of agressief gedrag.
      Vaak hebben ze moeite met het aangaan en onderhouden van vriendschappen. Kinderen met TOS zitten dan ook vaak niet lekker in hun vel.
      Hoe komt dat? Wat gaat er nu schuil achter deze problemen in de sociale interactie en het welbevinden? 


      In dit boek wordt dus met een neuropsychologische bril gekeken naar het gedrag van kinderen met TOS.
      De auteurs beschrijven helder dat dit gedrag wordt beïnvloed door de omgeving, de hersenen én de cognitieve vermogens, zoals de executieve functies en het vermogen om emoties en gedachten van jezelf en anderen te begrijpen.

      Kinderen met TOS hebben juist op deze gebieden beperkingen, omdat ze er taal voor nodig hebben: taal om met anderen te communiceren en ‘innerlijke taal’ om met zichzelf te communiceren.
      Als ouders en professionals in onderwijs en zorg zich hier (meer) bewust van zijn, kunnen zij kinderen met TOS beter gaan ondersteunen.

      Mijn mening


      Taal in het kwadraat is theoretisch stevig onderbouwd en bevat vele herkenbare situaties uit de praktijk van onderwijs, zorg en opvoeding. Daarmee is het een inspiratiebron voor iedereen die werkt met kinderen met TOS.

       

      Auteurs van dit boek

      Prof. dr. Constance Vissers (klinisch neuropsycholoog), dr. Jet Isarin (filosoof), dr. Daan Hermans (cognitief psycholoog) en dr. Ina Jekeli (gezinssocioloog) zijn verbonden aan Kentalis en werken samen aan het beter begrijpen van kinderen met TOS. 

      ISBN  9789492525871
      Omvang:  140 pagina’s
      Uitvoering:  paperback

      Heb jij dit boek al gelezen?

      Laat me weten wat je ervan vond in een reactie hieronder

      Je titel komt hier

      Sluit je blog altijd af met een oproep of een vraag.

      Vraag bijvoorbeeld of mensen meer tips weten of vraag hoe ze iets in gaan zetten in hun praktijk?

       

      Je kunt het succes van je blogs ook een handje helpen door expliciet de hulp van je lezer te vragen. Vaak worden artikelen niet gedeeld op sociale netwerken, omdat dat gewoon niet in het systeem van mensen zit. Er is niets mis mee om ze gewoon te wijzen op de mogelijkheid.

      Zo kreeg mijn artikel met QR code tips op social media meteen veel likes, maar het werd nauwelijks gedeeld. Wanneer je hierom gaat vragen, lukt dit vaak beter.

      Als experiment voeg je bijvoorbeeld onderstaand zinnetje toe:

      Deel dit bericht (druk op het pijltje rechtsboven) zodat meer mensen geïnspireerd kunnen raken om hiermee aan de slag te gaan. 

      Zorg wel dat je dit truukje niet iedere keer gebruikt

      Limited Offer

      Get 10 free images.

      Yes, I’m a dummy text. Anyway I look nice and useful in some ways. Thanks. I know also latin. Lorem ipsum sit amet is my favourite concept.

      Een stappenplan voor Close Reading en TOS

      Een stappenplan voor Close Reading en TOS

      Een stappenplan voor Close Reading en TOS

       

      Hoi, mijn naam is Monique en in dit gastblog neem ik je mee in mijn werk als leerlingbegeleider van leerlingen met een TOS.
      Vanuit mijn werk als leerlingbegeleider bij Auris ambulante dienstverlening werk ik vaak met leerlingen aan het verbeteren van begrijpend leesvaardigheden. Een veelgebruikte methode hiervoor is Close Reading.

      Ik ben begonnen om het boek Close Reading van Diane Lapp e.a. te gaan lezen.
      Ook heb ik een inspiratiemiddag gevolgd over Close reading. Ik werd enthousiast en wilde graag mensen meekrijgen in mijn enthousiasme om dit juist met onze doelgroep op te pakken.
      Een veelgehoorde reactie was toen: “Leuk hoor maar toch niet te doen tijdens een ondersteuning met kinderen met een TOS?”
      Mijn reactie: “
      Wat als ik een stappenplan in Jip en Janneke taal ga maken speciaal voor onze doelgroep kinderen?”

      Close reading

      Close Reading is een manier van begrijpend lezen waarin je uitgaat van de tekst.
      Het doel van close reading is een tekst te doorgronden. Een standaard Close Reading les heeft 3 sessies rondom dezelfde tekst. Deze sessies verdeel je vaak over drie verschillende begeleidingsmomenten met de leerling.
      Meer over de inhoud en werkwijze van Close Reading kun je terugluisteren in de podcast “TOS en de digitale wereld: Close reading en TOS met Marcel van As en in het blog Close Reading en TOS hier op de website.

       

       

      TOS en Close Reading

      Kinderen met TOS hebben door een kleine woordenschat minder goed tekstbegrip.

      Ze hebben baat bij veel herhaling in taal en (voor)lezen is voor deze groep erg belangrijk maar soms ook een uitdaging. Want hoe hou je het uitdagend en betekenisvol voor deze leerlingen?

       

      Close Reading is bij TOSleerlingen een goede manier om teksten te benaderen, te doorgronden en hiermee het tekstbegrip te verbeteren.  

      Per leeftijdsgroep een stappenplan

       Tijdens mijn begeleidingsmomenten met TOSleerlingen werk ik vaak aan begrijpend lezen en woordenschat.
      Voor iedere bouw  heb ik in het kort mijn stappenplan voor Close Reading hier voor jou op een rijtje gezet.
      Elke keer zijn de lessen verdeeld in drie sessies. Lees hieronder mijn stappenplan per sessie.

      Mijn stappenplan voor de onderbouw

      Close reading onderbouw met een tekst of prentenboek

      Bepaal van te voren het doel.
      Bijvoorbeeld verhaalopbouw: begin-midden-einde, woordenschat, emotietaal.

        Sessie 1:

        • Kijk samen naar de kaft.
        • Voorspel samen waar het over zou kunnen gaan.
        • Lees stukjes voor en model bij lastige woorden. (visualiseer).
        • Gebruik de pictogrammen van de praatdomino: wie doen er mee,  wat gebeurt er,  waar speelt het zich af?

        Sessie 2:

        Met het pictogram “hoe” kun je samen bekijken:

        • Hoe iets wordt gezegd.
        • Hoe iemand zich voelt.
        • Hoe iemand denkt.
        • Hoe het afloopt.

        Sessie 3

        • Wat betekent de tekst.
        • Zorg voor afbeeldingen of tekeningen.
        • Pak de picto’s van praatdomino (wie-wat-waar-hoe-waarom) er bij.
        • Maak samen een mindmap.
        • Laat het kind met hulp van de mindmap het verhaal navertellen.
        • Het is fijn om de structuur: begin-midden-einde te gebruiken.
        • Hierbij is leuk om te visualiseren, bijvoorbeeld met de digitale tool Widget Writer of Book Creator.

         

        Mijn stappenplan voor de midden- en bovenbouw

        Close reading midden/bovenbouw met een tekst, recept, boek of verhaal

        Zorg dat je eerst het doel bepaald. Bijvoorbeeld: hoofd en bijzaken.
        Ga daarna aan de slag met de drie sessies.

        Sessie 1:

        • Visualiseer met de begrijpend lezen kaarten: Voorspellen- verbeelden-voorkennis.    
        • Lees de tekst
        • Stel vragen met hulp van de praatdomino

        Voorbeelden:

        • Waarom heeft dit verhaal of dit tekstgedeelte deze titel?
        • Wat is de belangrijkste boodschap?
        • Vertel eens in eigen woorden wat er staat bij het begin-midden-eind van de tekst?

        Sessie 2:

        • Wat is de diepere betekenis van een tekst?
        • Hoe wordt het in de tekst gezegd?
        • Voor TOSleerlingen moeilijke woorden visualiseren waar dat kan.
        • Plaatjes erbij zoeken, tekenen of als je de les in 2 ondersteuningen verdeelt, er zelf plaatjes bij zoeken en uitprinten.

        Sessie 3:

        • Praatdomino wie-wat-waar-hoe-wanneer-welke-waarom-hoeveel?
        • Kun je dit ook uitleggen?
        • Als je een klasgenoot kan meenemen bij de ondersteuning dan samen laten overleggen.
        • Laat de kinderen vragen bedenken.
        • Tot slot laten samenvatten van de tekst met een mindmap of navertellen met hulp.

        Tot slot

        Veel informatie heb ik gehaald uit het boek Close Reading: werken aan dieper tekstbegrip  (uitgeverij Pica).  Ook de praktijkboeken Close reading  voor onder/midden/bovenbouw hebben mij veel inspiratie gebracht.
        Het gebruik van de praatdomino brengt structuur in een verhaal en is volgens mij onmisbaar in het cluster 2 onderwijs.
        Mijn ervaring om op deze manier te werken met een prentenboek of met de teksten van Nieuwsbegrip is heel positief.
        Kinderen kunnen het verhaal met behulp van een mindmap  op een gestructureerde manier terug vertellen.
        Tijdens mijn ondersteuningsmomenten van TOSleerlingen merk ik ook dat de kinderen enthousiast zijn en met plezier hier aan werken.
        De mindmap komt in de klas of gaat mee naar huis zodat ze het ook daar kunnen laten zien en vertellen.

        Ik ben benieuwd wat jullie ervaringen zullen zijn!

        Monique Snijders

        Monique Snijders

        Leerlingbegeleider ambulante dienstverlening cluster 2

         
        Ik ben Monique en werkzaam binnen het cluster 2 onderwijs als ambulant leerlingbegeleider.
        Mijn werk is een van mijn grote passies. Mijn doel is anderen meekrijgen in mijn enthousiasme.
        Wanneer jij inspiratie opdoet door het lezen van mijn blogs, heb ik mijn doel behaald.

        Heb jij ervaring met Close Reading en TOS in de praktijk?

        Laat het mij weten in een reactie hieronder.

        Bouke bouwt, een app voor zinsbouw bij TOS

        Bouke bouwt, een app voor zinsbouw bij TOS

        Een review van de app Bouke Bouwt

        Dit keer gaat deze review over een serious game die speciaal voor en door logopedisten is ontwikkeld om kinderen van 7-10 jaar te laten oefenen met zinsstructuren.
        In het voorjaar van 2022  volgt ook een app release.

        In Bouke Bouwt leren kinderen zinsstructuren herkennen en zelf te bouwen.
        Door de inzet van slimme gamification methodes blijven de kinderen gemotiveerd om te blijven spelen en te blijven oefenen.

        TIP:

        Vanaf 15 maart 2022 is deze game gratis uit te proberen voor 1 speler.
        Bekijk op de website het actuele aanbod.

        Over de ontwikkelaars

        Het spel is gemaakt in samenwerking met Hogeschool Utrecht  Lectoraat Logopedie – Communicatie door Participatie, project ZINnig, subsidieorgaan RAAK en Game Tailors.

        Voor kinderen ouder dan 10 jaar bestaat in Nederland het multimodale metalinguïstische
        therapieprogramma MetaTaal (Zwitserlood et al., 2015).
        Het spel kan gebruikt worden als voorbereiding op deze MetaTaal methodiek.

        Wat kun je verwachten van deze serious game?

        • Plezier…want, de wereld van Bouke Bouwt speelt in op de belevingswereld.
        • Controle…want, jij bepaalt wat de kinderen gaan oefenen.
        • Wetenschappelijke basis…want, Bouke Bouwt heeft een wetenschappelijke achtergrond.

        De game is gemaakt vanuit een verhalend ontwerp en heeft een opbouw die door onderzoek effectief is gebleken. (zie foto hierboven)
        Als context voor het bouwen van de zinnen met de machines is een verhaal verzonnen met thema’s die in het onderzoek populair bleken bij de doelgroep: aliens en het klimaat.
        Het kind speelt de rol van Superheld. De aarde is vervuild: er ligt plastic in de oceanen, de steden stinken en de meeste bossen zijn gekapt.
        Op dat moment bezoeken een paar vriendelijke aliens de aarde, en zeggen dat ze kunnen helpen om de aarde schoon te maken.
        Ze kunnen UFO’s bouwen die bomen planten, plastic opruimen en gebouwen schoonmaken. In ruil daarvoor willen ze de taal leren die we hier op aarde gebruiken.
        Door zinnen te bouwen met de machines, leren de aliens onze taal. De machines zetten het al het afval op aarde om in UFO’s die helpen om de aarde weerschoon te maken.

          Hoe werkt de app?

          In de game worden gekleurde machines gebruikt als hulpmiddel voor het verbeteren van de zinsbouw. De kleuren van de machines komen overeen met de kleuren van de LEGO®-blokjes in MetaTaal. Elke machine representeert een woordsoort.
          Kinderen leren zinnen bouwen met behulp van de machines.
          De logopedist kan het niveau van de zinsconstructies per kind zelf instellen. Daarnaast kan de logopedist het spel, zonder extra kosten, als huiswerk meegeven.

          Wil je de machines ook buiten de game inzetten tijdens de begeleiding?
          Op www.boukebouwt.nl kan je behandelmateriaal bestellen zoals een bouwset, knipmaterialen en stickervellen, posters en modulekaarten.
          Daarnaast vind je hier ook frames waarin je de zinnen kunt bouwen. Met name voor jongere kinderen kunnen de woordsoorten nog erg abstract zijn. Zij hebben veel steun aan de semantische functie van de zinsdelen, zoals wie voor het onderwerp en wat voor het lijdend voorwerp.
          Het letterlijk bouwen van de zinnen in frames, kan helpend zijn.
          Dit materiaal vormt een mooie afwisseling met het werken via de game en kun je op deze manier afwisselend alle sensorische inputkanalen benutten.
          Dit is een zeer effectieve methode gebleken voor leerlingen met een TOS.

          Om Bouke Bouwt te spelen heeft de leerling een laptop of computer nodig met een browser (bij voorkeur Google Chrome).
          Binnenkort komt er ook een app uit, zodat Bouke Bouwt ook op tablets en iPads gespeeld kan worden.

          Daarnaast hebben leerlingen een link naar het spel speel.boukebouwt.nl en hun spelercode nodig om het huiswerk te maken.
          In een overzichtsscherm kun je als professional de voortgang van jouw leerling nauwkeurig volgen en jouw begeleiding hierop afstemmen.

           

          Je vindt op de website ook een gratis download naar de handleiding: Bouke bouwt een waanzinnige wereld.

          Een demonstratie op het simeacongres

          van de game Bouke Bouwt

           

          Grammaticale problemen bij kinderen met TOS.

          Kinderen met TOS hebben veel moeite met de verwerving van grammaticale regels. Deze problemen zijn hardnekkig en bestaan vaak tot in de adolescentie (Duinmeijer, 2017).
          Grammaticale problemen belemmeren de ontwikkeling van andere taalvaardigheden zoals woordenschatontwikkeling, taalbegrip, verhaalopbouw en gespreksvoering. De behandeling van grammaticale problemen is een kerntaak van een logopedist die kinderen met TOS behandelt.
          Logopedische behandeling van grammaticale problemen heeft een positief effect op alle onderdelen van mondelinge en schriftelijke taalvaardigheid, en daarmee op communicatieve redzaamheid, kwaliteit van leven en maatschappelijk succes (Goodwin & Ahn, 2010).

           

          Mijn Mening over Bouke Bouwt

          Zinsbouw oefenen met kinderen met TOS is altijd een uitdaging.
          Want hoe pak je het aan op een manier die interessant en uitdagend is voor jouw leerlingen?
          Vaak moet hier veel creativiteit voor worden aangeboord bij jezelf, bijvoorbeeld in combinatie met rijke taalteksten.
          Wellicht ken je ook de klassieke fotokaarten waarbij de leerlingen zinnen moeten maken of gebruik je zelf de verhaal-dobbelstenen fysiek of via de app Storydice?
          Allemaal mooie middelen, maar deze game doet daar een mooie schep bovenop door echt te oefenen met de zinsstructuren via een bewezen opbouw en met een adaptief karakter.

          Met deze game is er in mijn ogen voor het eerst een prachtige digitale tool ontwikkeld voor zinsbouw die aanspreekt bij de leerling en die tegelijk volledig aan te passen is op het niveau van die leerling, met leuke en uitdagende opdrachten en directe feedback.

          Tijdens het spelen van de game is de leerling in zijn of haar beleving even bezig met een leuk spel. Tegelijk kun jij als begeleider later in het voortgangsscherm analyseren waar nog de nodige instructie moet worden toegevoegd door jou als professional.

          Deze game is niet voor niets voor en door logopedisten ontwikkeld. Onder hun begeleiding is hij ook als huiswerk voor thuis in te zetten.
          Het inzetten van de game, zonder professionele begeleiding, zou ik niet adviseren.
          Als ambulant dienstverlener ben ik wel erg benieuwd naar het inzetten van deze game tijdens de cluster 2 begeleidingsmomenten, in overleg met de logopedist.
          Dit wil ik dan ook zeker gaan uitproberen bij een paar van mijn leerlingen.

          Meer lezen over digitaal verhalen vertellen? Lees dan hier door voor 10 tips voor digitaal verhalen vertellen in de klas en thuis.

           

          Heb jij de game al uitgeprobeerd?

          Laat het mij weten in een reactie hieronder.

          Wil jij creatief aan de slag met taal en digitale tools?

          Bekijk dan al mijntrainingen in de Digitaalspeciaal Online Academy!

          Volg vanuit je eigen huiskamer op jouw eigen tempo en tijdstip mijn online trainingen en masterclasses.

          Via deze mailinglijst ontvang je meteen een kortingscode waarmee je kortingen kunt krijgen tot 50%!
          Ook ontvang je als eerste het laatste nieuws over de Digitaalspeciaal Online Academy.

          Bedankt! Je bent succesvol ingeschreven. Ik beloof je dat ik je niet ga spammen, wil je echter toch uitschrijven dan kan dat natuurlijk altijd onderaan elke mail. Bij Gmail en Hotmail komen mijn mails vaak in SPAM terecht. Wil geen enkele mail missen? Voeg mijn mailadres dan toe aan jouw lijst met vertrouwde contacten of bij Gmail aan de mailbox Primair. Groet, Marita

          Pin It on Pinterest