Op 18 oktober is het internationale TOS Dag.

Wereldwijd wordt er die dag aandacht besteed aan mensen met een taalontwikkelingsstoornis beter bekend als TOS.
Internationaal  wordt het benoemd als Speech and Language Impairment ofwel SLI.

Wat is TOS?

Ellen Gerrits heeft TOS hierboven mooi omschreven.
Het houdt dus in dat er op de taal na niets aan de hand is met deze kinderen. Ze hebben doorgaans een normaal IQ, maar problemen met het uiten en verwerken van taal. Het wordt dan ook niet veroorzaakt door verstandelijke beperking of een beperkt taalaanbod. Het is een onzichtbare handicap.

De definitie van TOS volgens de DSM:

‘Een TOS wordt gedefinieerd als een beperking in taalbegrip en/of taalproductie waarbij de taalproblemen niet kunnen worden verklaard door aantoonbaar hersenletsel, intelligentieproblemen, gehoorverlies, lichamelijke problemen of sociaal-emotionele problemen.’ (Kamphuis en Hermsen, 2015). TOS komt bij ongeveer 5% van de bevolking voor.

Een taalontwikkelingsstoornis is een neurologische ontwikkelingsstoornis van genetische oorsprong (Dale e.a., 1998). De precieze oorzaak is nog onbekend, maar er wordt wel, ook in Nederland, onderzoek naar gedaan.

Hoe vaak spreekt men van een TOS?

Een taalontwikkelingsstoornis is nog steeds een weinig bekende stoornis, ondanks. Tot 2014 noemde men het ESM: Ernstige Spraak- en Taal Moeilijkheden.
Toch komt het vaker voor dan Autisme Spectrum Stoornis: ASS (3%) en even zo vaak als ADHD (5-7%).

Naar schatting 7% (Tomblin e.a., 1997) van de kinderen in de leeftijd van 5 jaar heeft te maken met een taalontwikkelingsstoornis.
Wanneer dit vertaald zou worden naar schoolklasniveau, zou het betekenen dat er in iedere schoolklas 2 kinderen zitten met een TOS.

Toch zijn maar weinig mensen bekend met de term Taalontwikkelingsstoornis. Dat maakt de herkenning en erkenning lastig voor kind en ouders, maar ook de diagnostisering en passende hulp in de klas leveren hierdoor problemen op.

Hoe herken je een TOS leerling? 

Kinderen met een TOS lijken vaker ongemotiveerd. Ze hebben een negatief zelfbeeld, want ze merken dat veel zaken niet lukken die anderen wel goed afgaan.
Bovendien krijgen ze vaak veel negatieve reacties van de omgeving en worden ze door andere kinderen soms raar gevonden en buitengesloten of gepest. Meedoen in de talige wereld van het onderwijs is voor hen een constante strijd, die ze vaak verliezen.
Op den duur stop je met proberen. Een talige opdracht zal negatieve gevoelens oproepen: angst (om weer te falen)boosheid, frustratie, schaamte, enz.
Je ziet daarom vaak aan de buitenkant bij deze kinderen signalen die helaas vaak foutief worden opgepikt.

Druk, vervelend, clownesk, storend, snel gefrustreerd, fysiek agressief (je kunt het immers niet met praten oplossen). Dit wordt dan vaak gelabeld als ADHD.

Maar het kan ook dat een leerling met een TOS  juist teruggetrokken, stil, verlegen, niet communicatief, in zijn eigen gedachtenwereld is. Dit wordt dan vaak gelabeld als ASS.

Lees meer over tips in de klas in mijn artikel: TOS in de groep, waar kun je op letten!

Houd het helder!

We communiceren de hele dag met elkaar. Pratend, gebarend, via mail, WhatsApp, telefoon, Skype, Facetime, Facebook, Messenger, twitter, Instagram…
Daar gaat nog wel eens iets mis. Hoe houden we het helder? Daarom is dit jaar het thema ‘Houd het helder’. Dat is voor iedereen belangrijk en zeker voor de 266.000 kinderen en jongeren met een taalontwikkelingsstoornis.

Op de website van Wereld TOS dag vind je informatie over achtergrondmateriaal, landelijke activiteiten en het thema van dit jaar.

Zelf meedoen om TOS meer bekendheid te geven?

Je kunt zelf meedoen en op de site jouw eigen activiteit melden, die je op wereld TOSdag wilt organiseren om meer bekendheid aan TOS te geven. 
Denk aan een Grej of the Day over TOS, een spreekbeurt door een leerling met een TOS of een zelfgemaakte poster, gemaakt door jouw klas, leerling of je eigen kind, die je gaat ophangen op school of thuis op het raam.